Millum bólkarnar á risatónleikatiltakinum Asfalt, verður melidiøsa duettin Safir við teimum báðum Janusi Trúgvason og Tór Verlandi Johansen.
Orð: Rókur Jákupsson Jakobsen & Niels Uni Dam
“Eg brúki høgru hvønn einasta dag – Havi enntá Filmnet, men bara mikudag”. Hvør minnist ikki Høgra Jam? Hetta var eitt av teimum heilt stóru hittinum hjá Safir. Løgini Safir vóru sera nógv spæld í útvarpinum síðst í seinastu øld. Tað verður forkunnugt at hoyra teirra væl klingandi sang og spæl aftur á Asfalt.
Upprunin
Alt byrjaði við, at Janus Trúgvason og Tór Verland Johansen hittust í Café Natúr einaferð í 1995. Janus ætlaði at melda seg til Prix Føroyar og sóknaðist eftir einum at syngja aðrurødd. Teir báðir prátaðu aftur og fram, um hvør mundi verða ein hóskandi loysn, og at enda skeyt Janus upp, at Tór Verland kundi syngja. Tór Verland segði, at hann ikki tímdi bara at syngja aðrurødd, men um hann slapp at taka cello´ina við, so var tað ein heilt onnur søk. Hetta helt Janus verða eitt frálíkt hugskot, og Safir sá dagsins ljós.
Tilvildarligt navn
Navnið Safir kom mestsum av tilvild”, sigur Tór Verland. “Fyriskiparin av Prix Føroyum ringdi til Janus og segði, at bólkurin mátti hava eitt navn, um teir skuldu luttaka. Janus var nývaknaður, og hugdi eftir strúkijarninum hjá mammu síni, á tí stóð Safir. Janus bað fyriskiparan bara skriva Safir á teirra umsókn, og navnið hekk við”.
“Eg var ikki serliga glaður fyri hetta navni, men okkurt skuldi barnið eita”, sigur Tór Verland. Teir báðir høvdu ongar ætlanir um at gerast heimskendir í Føroyum, og teir vistu slettis ikki hvat, ið lá fyri framman. “Fyri okkum snúði tað seg bara um at luttaka í Prix Føroyum, og at hava tað stuttligt”.
Fyrsta Prix Føroyar upplivingin
Prix Føroyar 1995 var fyrsta árið tiltakið var hildið, og fólk vóru forvitin, tá fyrsta Prix Føroyar undansendingin varð send í SVF. Janus Trúgvason greiðir frá “Vit vóru rættiliga hepnir. Hetta árið valdi SVF at fylgja einum bólki í hvørjum umfari. Í allar fyrsta umfarinum á Tvøroyri, valdu tey okkum. Tí gjørdust hesar sjónvarpsmyndir, fyrsta upplivingin stórur partur av Føroya fólki fekk av Prix Føroyum. Vit gjørdust tí kendur millum mannað beinanvegin”. Janus heldur fram: “Sum heild gekk tað rættiliga lætt fyri okkum, tá Útvarpið stutt eftir hetta skuldi brúka livandi tónleik í eini sending, ringdu tey til okkara, ein cello, ein gittari og tvær røddir er ikki so torført at hava við at gera, sum t.d. ein stórur rokkbólkur, og hetta riggaði so mikið væl, at vit tvær ferðir afturat spældu í somu sending.”
Forbiðið ymiskir
Janus og Tór Verland kendust ikki so væl, áðrenn teir funnu saman um tónleikin. Teir sungu saman í onkrum kóri, men annars høvdu teir ikki nógv til felags. “Vit eru so forbiðið ymiskir. Eg fari upp, og hann fer niður”, greiðir Tór Verland frá. “Tað er so stuttligt. Um eg haldi okkurt, so heldur Janus tað øvugta. Soleiðis er tað allan vegin; eisini tá tað snýr seg um tónleik”.
Myrkt og ljóst
Tónlistarliga riggaði Safir. Tað, at røddirnar vóru so ymiskar, men allíkavæl rigga saman, oman á botninum av gittari og cello, skapti serliga Safir ljóðið. Men einki av hesum var veruliga tilvitað. Tór Verland sigur “Tað var eitt so sera stórt pluss, at okkara røddir riggaðu so væl saman. Janus hevur eina djúpa rødd við nógvum undirtónum, og eg havi eina ljósa rødd við nógvum yvirtónum. Hetta gevur ein heilt serligan klang, tá ið vit syngja saman”.
Tór Verland lýsir tónleikin við tveimum mótsigandi heitum. “Eg vil lýsa tónleikin sum glaðan og tristan. Sum sagt, eru eg og Janus sera ymiskir, og sostatt verður tónleikurin eisini ymiskur. Hetta meti eg hevur gjørt sítt til, at bólkurin gjørdist so væl dámdur, tí har var nakað fyri øll”.
Vildu hava tað stuttligt
“Vit hugsaðu ongantíð um at raka ein ávísan málbólk. Tað einasta sum var týdningarmikið fyri okkum var, at vit skuldu hava tað stuttligt”, sigur Tór Verland Johansen.
“Hvørki eg ella Janus meta okkum vera tónlistarligar úrmælingar, men eg haldi heldur ikki, at ein noyðist at verða mega dugnaligur fyri at vera kreativur og skapa góðan tónleik. Tað sum vit gjørdu var bara erligt”.
Aftur til tað einfalda
Tór Verland hevur eisini gjørt sær nakrar tankar um, hvønn leiklut Safir hevði á føroyska tónleikapallinum. Tá ið Safir byrjaðu at spæla, byrjaðu summi fólk aftur at seta prís uppá tann einkulta tónleikin. “Vit vóru beinleiðis mótsetningar til tann harða rokkin. Hetta var ikki nakað, sum vit hugsaðu stórvegis um, men vit hava hoyrt frá øðrum, at tey vóru glað fyri, at okkara øðrvísi íkast til tónleikapallin”, sigur Tór Verland.
Tóku væl ímóti
At Safir vóru væl dámdir vitnar teirra fløga um. Teir góðu eina fløgu út í 1996, og tá vóru teir longu sera væl dámdir í Føroyum. Teir seldu um 2000 eintøk av henni, og hetta er stak nógv í føroyskum høpi. Nøkur av løgunum kláraðu seg eisini heilt væl á 15 teimum bestu. Millum annað lagið Tú ert so deilig. Onkur løg spøkja enn í útvarpinum, og Tór Verland heldur, at føroyingurin tók stak væl ímóti fløguni.
Janus Trúgvason leggur afturat, at teiminingin eisini var sera góð. Hetta var tíðin, tá bólkar fóru frá at geva bond og LP’ir út til at geva fløgur út. Ein fløga var kostnaðarmikil, og eitt band seldi ikki longur, tí kom ikki serliga nógv út tá. Um ólavsøkumundið í 1996 komu bara 2 fløgur út, Safir og Moirae. Hetta gjørdi sjálvandi, at tað ikki vóru so nógvir bólkar í kappaðust, um at verða spældir í útvarpinum.
Endin
Safir spældi nógvar konsertir í tíðarskeiðum 1995-1998, men so tagnaði duettin brádliga. “Eg búði í Århus, og Janus búði í Keypmannahavn. Sostatt funnu við ikki so nógv saman longur, og tað gjørdist torført at venja saman”, fortelur Tór Verland.
Í 1998 spældu teir eina konsert í Gimle á Amager. Hetta skuldi vísa seg at verða seinasta konsertin hjá Safir í 8 ár. “Eg skal siga tær heilt erligt. Vit grettu ongantíð orð um at gevast, men vit fingu heilt einfalt ongar fyrispurningar longur. So man kann siga, at vit bara bíða eftir, at onkur fer at ringja og biðja okkum koma at spæla”, sigur Tór Verland Johansen og flennir.
Janus greiðir frá, at teir báðir hittust fyri nøkrum árum síðan í Keypmannahavn, og settu seg niður við ljóðførunum aftur, og neistin var har beinanvegin. “Vit hava eitt ordiliga gott samband tónlistarliga”, sigur Janus Trúgvason.
Come back
Síðani hevur verið at hoyrt frá Tór Verlandi. Men Janus hevur luttikið í Prix Føroyum sum einstaklingur, og hevur spælt til nøkur tiltøk, men ikki í serliga stóran mun. Men nú í juni fara teir báðir so aftur at kína okkara oyrum við vøkrum tónum á stóra Asfalt tiltakinum. Vit gleða okkum báðir sum smádreingir til Asfalt. Tað verður stuttligt at spæla aftur, og vit fara sjálvandi at spæla tey góðu, gomlu Safir løgini fyri at minnast aftur á gamlar dagar”, sigur Tór Verland Johansen at enda.