Týr – NUDLAR

Melodiskur og ógvisligur tungmálmur

“Eg haldi, at melodimessiga er hetta ein sera sterk útgáva, tónleikurin er fyri tað mesta ræðuliga larmuttur, trummirnar koyra við asins ferð, og Terji fresar við gittaranum og spælir soloir, men omaná liggur næstan altíð ein fangandi melodiur.

Men hetta hevur verið styrkin hjá Týr í nógv ár, ella faktiskt altíð. Teir duga væl at skriva melodiir. Eisini riffini hjá teimum eru ofta sterk, og Valkyrja er einki undantak. ”

Hetta vóru nakrar av niðurstøðunum, ið eg borðreiddi við, tá eg ummældi Týr í Brunsj mánadagin. Ùtgávan fær 5 av 6 møguligum stjørnum.

Hoyr ummælið her

Týr er melodiskur tungmálmur, og teir taka íblástur frá nógvum ymiskum støðum, eg haldi man kallar hetta fyri viking metal, ella folk metal. Havi lisið nógv, ið hava roynt at sett Týr í bás, men tað er ikki so lætt. Vanliga verður Folk Metal, Power Metal, Viking Metal, og New Wave of British Heavy Metal nevnt.

Eg eri sjálvur eins og teir stovnandi limirnir í Týr, vaksin upp við New Wave of British Heavy Metal og bólkum sum Iron Maiden, Judas Priest og Motorhead, og eg haldi meg hoyra nógv av hesum í Týr. Men samstundis er hetta heilt egið. Týr ljóða sum Týr.

Eg havi altíð verið rættuliga imponeraður av tí seriøsiteti, ið Týr hava lagt fyri dagin, teir taka seg sjálvar og sín tónleik í ramasta álvara. Teir arbeiða hart fyri tí, sum teir elska at gera, og hava stríðst fyri hesum í 15 ár nú. Eg sá Hera skriva nú ein dagin, at teir enn ikki kunnu liva av bert tónleikinum. Tað er imponerandi, at teir hava hildi á í so nógv ár, hóast hetta er umstøðurnar. Eg vóni veruliga, at teir við hesari útgávuni og nýggja plátufelagnum, kunnu røkka málinum um at gerast fíggjarliga óbundnir.

Men Týr hava eisini eitt annað slag av seriøsiteti, ið eg eri minst líka imponeraðuar av. Vit sum vóru børn og tannáringar í 1980’unum, vit lurtaðu eftir tungmálmi og gittargudum við ótrúligum soloum og tónleiki, sum var tekniskt sera imponerandi.

Men so komu 90’ini við sínari ironisku distansu. Tónleikurin bleiv grunge, punkuttur og Nirvana vendi øllum á høvdinum. Til síðst kundi man ikki spæla eina góða gittarsolo, uttan at smíla umberandi og siga nei tvælt aftan á.

Men Týr vóru stovnaðir í hesari tíðini, men skitu á tað, og gjørdu bara tekniskan tungmálmstónleik og vóru ernir av tí, flottar soloir, og so spæla teir enntá í brynjum uttan eitt einast ironiska eygnabrá.

Tað, at teir taka víkingamálmin og søguliga kontekstin í so stórum álvara, fekk nógv at taka frástøðu frá teimum í byrjanini, tí tað ikki var kul í tíðini, men í dag kann eg siga, at hetta er ein av orsøkunum, at bólkurin hevur ein stóran fjepparaskarða kring heimin.

Tungmálmur ’93: Wolfgang

Sætti og næst seinasti bólkurin á skránni á Tungmálmi ’93 var Wolfgang, ið var mannaður av so kendum monnum, sum Hera Joensen og Gunnar H. Thomsen, ið seinni eru kendir úr Týr.

Bert tveir bólkar luttóku á báðum stóru tungmálmskonsertunum í byrjanini av nítiárunum, annar var Wolfgang. Hóast bólkurin enn var nýggjur í 1993, so vóru stórar broytingar farnar fram. Trummuleikarin Kári Streymoy og sangarin Robin Walters vóru farnir burturúr, og nýggir limir vóru Geislar trummarin Henning Nicodemussen og White Ox bassleikarin Einar Jacobsen, ið legði bassin á hyllina og traðkaði fram á pallin sum sangari.

Fyrstu ferð eg hoyrdi Wolfgang var, tá vit skipaðu fyri konsert við eysturoyarbólkinum Bad Habit í Djónastovu í Havn. Vit í MC-Hár royndu at skipa fyri smærri konsertum í Djónastovu í 1992, fyri at fíggja eina útgávu, og fyri geva blómandi tónleikalívinum ein pall at spæla á. Bad Habit kendu vit frá Stjørnukonsertini, og bjóðaðu teimum til Havnar at spæla. Tá teir komu høvdu teir ein upphitingarbólk við, ið var Wolfgang.

Vit gjørdust so bergtiknir av teimum, at tá vit vóru nakrir, sum avgjørdu at skipa fyri Tungmálmi ’92, so skuldu teir sjálvandi við.

Teirra heimagjørdi harðrokkur var øgiliga fangandi, og teir fingu nógvar fjepparar, so tá Tungmálmur ’93 skuldi vera, vóru Wolfgang sjálvandi eitt av høvuðsnøvnunum.

Teir, ið mannaðu Wolfgang á Tungmálmi ’93 vóru: Einar Jacobsen, sang, Heri Joensen, midigittar, Bergman Finnson, gittar, Gunnar H. Thomsen, bass og Henning Nicodemussen, trummur.

Í mars 1993 skipaði FUT fyri konsertini Tungmálmur ’93. Ein konsert við teimum bestu málms- og harðrokk bólkunum í Føroyum. Tungmálmur ’93 tók tráin upp eftir eftir Tungmálmi ’92, ið nakrir av harðaru føroysku bólkunum tóku stig til í 1992. Fyrsta árið vóru tað eg og Torkil Olsen, ið vóru høvuðsfyriskiparar, men av tí, at tiltakið ikki bar seg fyrsta árið, og tí eg var farin upp í nevndina á Føroya Undirhaldstónleikarafelag, FUT, so valdu vit at lata FUT yvirtaka tiltakið, ið hesaferð varð hildið í Ítróttarhøllini á Hálsi.

Framførslan hjá Lisa Sær Dupult

Framførslan hjá Oblivion

Framførslan hjá MC-Hár

Framførslan hjá Betrayer

Framførslan hjá Saxony

Føroyakvøld í Pusherstreet

Leygarkvøldið gjørdu føroyingar innrás á Christiania, yvir 300 føroyingar komu saman í frístaðnum í Keypmannahavn har føroyskur dansur, føroyskur tónleikur og ein íslendskur trubadurur vóru á skránni.

Christiania er eitt óvanliga hugnaligt stað, ein frístaður mitt í Keypmannahavn har pláss er fyri teimum, ið ikki passa inn aðrastaðni, eitt stað har fólk ansar eftir hvør øðrum og hjálpist at. Tú kennir teg altíð væl móttiknan, tá tú kemur inn í frístaðin, og so var eisini fríggjakvøldið, tá vit komu yvir um brúnna um Voldina og inn gjøgnum “bakdyrnar” hjá Christiania. Eitt vakurt summarkvøld, vit hoyrdu tutl innan úr teimum smáu og hugnaligu húsunum, og langt burturi gjørdist ljóðið av tekno trummum spakuliga týðiligari.

Dansur í summarnáttini

Við hugnaliga og stuttliga spæliplássið, ið, áðrenn alt politirokið seinastu árini, var eitt væl vitjað mál fyri barnafamiljurnar á eitt nú Oyrasundskollegiinum, sótu tveir føroyingar og ballaðu sær eina sigarett. Vit heilsaðu uppá og gingu víðari. Vit komu framvið kelduni til teknoljóðið eini veitslu uttan fyri Månefiskeren, har nøkur hundrað fólk dansaðu og hugnaðu sær. Lukturin av hasji blandist við luktin av donskum summarið.

Á sjálvari Pusherstreet, har hasjhandilin plagdi at halda til í sølubúðum, var fest í eitt stórt bál, og ungfólk sótu rundan um tað og prátaðu. Ein friðsæla hvíldi yvir fólki. Klokkan var farin av 23.30, tá føroyski dansurin skuldi vera, so vit fóru inn í Operaen. Á veg upp gjøgnum trappurnar, møttu vit einum riðili av føroyingum. Fyriskiparin Edmund Sofus Jacobsen fremstur og honum á baki fólk frá dansifelagnum Fótatraðk og aðrir føroyingar.

– Kom vit fara at dansa við bálið, segði Edmund og skundaði sær framvið okkum. Tá vit komu oman aftur á gøtuna, var ringurin longu við at vaksa og fyrsta ørindið av Orminum Langa rungaði í Pusherstreet. Tilsamans mundu eini hálvthundrað føroyingar fara upp á gólv.

Ongar myndir takk

Við bálið sótu fólk still og lurtaðu, einki hóvasták, bara eygleiddu og nikkaðu við til stevið, einasta ferðin onkur reistist, var tá ein tók mynd av dansinum.

– Der må ikke fotograferes her, segði ein ungur maður við myndamannin og myndatólið varð pakkað burtur. Tá seinasta ørindið var kvøðið, klappaði bálfólkið og vit leitaðu inn í litføgru hølini í Operaini. Alsamt fyltust hølini, og tá Týr eina løtu seinni fór á pallin rann sveittin av pannini hjá barrvørunum, og fatølannleggi byrjaði at bukka undir fyri trýstinum av fleiri hundrað tystum føroyingum.

Ljóðið var so sum so, men Týr spældu við nógvari orku, og fólk hugnaði sær. Hesin bólkur hevur eina serliga støðu millum føroyingar, og kvæðarokkurin tykist at raka nógvar føroyingar beint í hjarta. Hesa løtuna kókaði frammanfyri pallin. Hóast ljósannleggið í Operaen ivaleyst er eldri enn Christiania og minnið enn flestu ljósannlegg, ið verða nýtt nú á døgum. So var ljósið hjá Týr óvanliga flott. Hetta komst av, at ljósmaðurin hjá Operaini ikki var komin hetta kvøldið, og Føroya nógv besti ljósmaður Egil B. Hansen, ið var komin á konsert, setti seg við knøttarnar. Tað var ótrúligt at síggja, hvussu nógv hann megnaði at fáa burturúr so lítlum. Eftir Týr tók onkur annar yvir við ljósknøttarnar, og hetta sást tíanverri.

Løgin skrá

Íslendski trubadurin Petur Bén var næstur á pall. Hann var júst afturkomin av SPOT-Festivalinum, har hann spældi í einum sjónleikarhúsi og fekk ikki færri enn seks av seks møguligum stjørnum frá ummælaranum í Gaffa. Hann er ein framúrskarandi sangari, ein feitur gittarleikari og hevur sítt heilt egna ljóð, men hóskar seg ivaleyst betur í einum sjónleikarahúsið enn í eini barr við fullum føroyingum. Leygarkvøldið hevði hann trupult við at fylla pallin eftir, at ein føroyskur tungmálmsbólkur hevði buldrað. Tað tyktist, stutt sagt, burturvið at leggja skránna soleiðis. Men Petur Bén vísti greitt hvussu feitur hann er, hetta hóast ikki nógv fólk lurtaði. Heldur ikki Boys In A Band fingu sama lív í, sum Týr hevði fingið. Men vístu eisini hví teir eru Føroya besti nýggi bólkur. Sum heild var kvøldið stak hugnaligt. Nógv fólk var komið saman, og tey hugnaðu sær. Skráin kundi verið uppbygd annarleiðis, t.d. við at tey bæði progressivu og kanska ikki líka fólkakæru nøvnini millum føroyingar, Petur Bén og Boys In A Band kundu verið farin fyrst á pall og Týr kundi endað tiltakið. Hetta hevði gjørt heildarupplivingina betri, og hevði ivaleyst eisini gjørt upplivingina hjá Petur Bén og Boys In A Band betri.

Christiania var einasti møguleikin

Náttarlívið millum føroyskar útisetar í Keypmannahavn hevur í nógv ár verið savnað um nøkur fá ávís støð. Føroyahúsið hevur verið fast stað í nógv ár, meðan støð sum gamla Gimlé á Islandsbrygge, Skarv, Jaques og Laurits Betjent hava í styttri ella longri tíðarskeið savnað nógvar føroyingar. Trupult hevur verið hjá nýggjum støðum at fáa fótafesti, og royndir við tiltøkum á støðum sum á Norðuratlantsbryggjuni, nýggja mentanarhúsinum í Islandsbrygge, Nørrebrohallen og Amager Bio hava havt heldur avmarkaða eydnu. Seinasta árið hevur serliga Skarv verið miðdepilin í føroyska náttarlívinum í Keypmannahavn og høvuðsorsøkin fyri hetta er Edmund Sofus Jacobsen, ið skipar fyri tónleikinum á Skarv. Edmund arbeiðir burturav við at fyriskipa tónleikatiltøk í Keypmannahavn og tað var eisini hann, ið skipaði fyri tiltakinum í Operaen á Christiania leygardagin. Hann sigur um orsøkina, til at tiltakið endaði á Christiania :

– At Operaen bleiv staðið leygarkvøldið, var tí at onki annað høli í Keypmannahavn var tøkt. Men hetta var ikki ein burturvið avgerð, tí tiltakið var væl vitjað við yvir 350 gestum, harav mundu ivaleyst eini 300 vera føroyingar. Fleiiri av hesum komu beinleiðis úr The Irish Pub á Støgnum, har dysturin millum Føroyar og Italia var vístur á stórskíggja, og millum hesi var hýrurin sera góður. Hetta prógvar, at um skráin er nóg spennandi, so kemur fólk. Hetta hava vit eisini fleiri ferð sæð í eitt nú VEGA, har t.d. Atlantic Music Event hevur savnað nógv fólk.

Í donskum sjónvarpi

Millum christianittar var áhugi fyri tiltakinum, og fleiri av íbúgvunum í frístaðnum vóru komnir á konsertina. Eisini sendi sjónvarpsrásin Christiania TV frá tiltakinum. Sjónvarpsstøðin sendir á Kanal København, ið sendur til meira enn eina millión møguligar hyggjarar í Keypmannahavn og rundan um. Men til ber eisini at fylgja gongdini á alnetinum. Á heimasíðuni www.catv.dk sendi kanalin beinleiðis frá tiltakinum í Operaen, og í næstum verður sendingin lagdar á heimasíðuna, at taka niður.

Kvæðarokkur til allan heimin

Tungmálmsrokkararnir í Týr hava skrivað sáttmála við eysturíska útgávufelagið Napalm Records. Sáttmálin umfatar allan heimin og er galdandi fyri fýra útgávur við bólkinum.

Fløgusáttmáli

Føroysku kvæðarokkararnir í Týr hava seinastu árini vunnið sær alt fleiri fjepparar kring allan heim. Fløgusølan av báðum fløgunum hjá bólkinum hevur gingið sera væl í føroyskum mátistokki. Tað hevur leingi verið at hoyrt, at fleiri altjóða útgávufeløg høvdu gott eyga á Týr. Í dag kunnu vit avdúka, at Týr hava skrivað undir ein útgávusáttmála, galdandi fyri fýra útgávur. Sáttmálin er við tungmálmsútgávufelagið Napalm Records, ið heldur til í Eysturríki. Felagið hevur tung-, fólk- og víkingamálms tónleik sum sergreinir og hava fleiri aðrar norðurlendskar bólkar undir sáttmála. T.d. norsku Wig Wam, ið gjørdust heimsstjørnir við síni luttøku í Altjóða Melodi Grand Prixnum í fjør.

Góður sáttmáli

Hetta er eitt felag, sum hevur tey røttu sambondini til júst tann áhoyrarabólkin, ið Týr vendir sær til. So hetta tykist at vera eitt upplagt samstarv. Heri Joensen úr Týr sigur eisini, at teir eru sera væl nøgdir við sáttmálan, ið hevur verið hálvt annað ár í umbúna. Heri sigur, at fyrsta tilboðið ikki var fíggjarliga nøktandi, men felagið vísti alla tíðina nógvan áhuga í bólkinum, og við tíðini og tingingum er prísurin somuleiðis farin upp. Heri vil tó ikki siga, hvussu nógvan pening bólkurin fær burturúr hesum.

Endurútgáva av Eiriki

Fyrsta útgávan er ein endurútgáva av Eric The Red, og hon verður send á marknaðin um 24. mars, í USA kemur hon út 25. apríl. Sáttamálin er galdandi um allan heimin, eisini í Føroyum. Heri sigur, at hetta er ein stórur møguleiki hjá bólkinum, og tað tí er spennandi. Men samstundis harmast hann um, at skula fara frá Tutl, ið higartil hevur givið fløgurnar hjá Týr út. Hann sigur somuleiðis, at hann vónar ein dag at koma aftur til Tutl.

Konsertferð í Evropa

Napalm Records hava sett Týr í samband við umboðsfelagið Listen Up, ið somuleiðis mest fæst við tungmálm og harðan rokk. Hetta felag hevur skipað fyri konsertferðum um allan heim, eisini á góðum tungmálmsmarknaðum sum Fjareystur og USA. Týr og Listen Up hava skrivað umboðssáttmála fyri allan heimin uttan Føroyar. Heri sigur, at teir ikki hildu, at tað skuldi gerast neyðugt hjá føroyskum fyrireikarum at ringja til Eysturríkið fyri at fáa Týr at spæla fyri seg. Hann sigur, at Listen Up longu hevur lagt eina summar konsertferð til rættis við konsertum kring Evropa.

Næsta fløgan

Í juni fer bólkurin so í upptøkuhølið, at taka næstu fløguna upp. Hon kemur væntandi í handlarnar í September. Hetta verður ein nýggj uppliving hjá teimum, at kunna fara í upptøkuhølið uttan at hugsa um fíggjarligukarmarnar hjá fløguni. Tí hesum tekur útgávufelagið sær av.

Hart arbeiði

Týr hava seinastu árini verið ein tann mest hart arbeiðandi bólkurin í Føroyum, teir hava stríðst nógv fyri at fáa altjóða gjøgnumbrotið. Eitt nú hava teir sent upptøkur, til útgávufeløg kring allan heim. Men Heri heldur hetta vera eitt sindur løgi nú bólkurin endiliga hevur tryggja sær ein sáttmála, so tykist hetta ikki at vera í so stóran mun orsakað av harða arbeiðinum. Tí teir hava roynt at fingið sáttmála við nógv feløg, men knappiliga er tað eitt felag, ið vil hava teir og veruliga ger eitt arbeiðið fyri at fáa fatur á teimum. Sjálvt um Týr avvísti fyrsta sáttmálan og ístaðin royndi at finna feløg, ið fíggjarliga góvu betri tilboð. So arbeiddu tey á Napalm Records víðari við at fáa fatur á teimum. Tá Týr so sendu nýggjastu demo-fløguna út til plátufeløg m.o. Napalm Records gjørdust tey so væl nøgd við tað, ið tey hoyrdu, at tey komu við einum fíggjarliga sera nøktandi tilboði.

Tað tykist nú, sum Týr hava rokkið dreyminum, um at gerast yrkistónleikarar, og føroyski kvæðaarvurin verður sendur út í víðu verð. Vit ynskja teimum tillukku og góða eydnu.

Upp á gólv

Onkur hevði hug at finnast at skránni fríggjakvøldið, at seta kvæðarokkbólkin Týr at spæla aftan á Brian McFadden kundi kanska tykjast løgið. Men Týr smæddust ikki burtur, og teir fýra tónleikararnir tyktust slettis ikki merktir av, at eitt heimsnavn hevði staðið á pallinum beint áðrenn teir. Týr góvu áhoyrarunum eina framúr konsert, sum varð ein tann besta á festivalinum, og sum var tann besta festivalkonsertin hjá Týr í summar.

Summarfestivalurin

Kvæði, vísur og tungmálmsløg vórðu framførd ordiliga væl, og eina løtu var fremsti partur av Vágsbøi umskaptur til eitt stórt dansigólv, jørðin skalv tá ung sum gomul slóu ring, og dansaðu til Ormin Langa. Hendan rokktulkingin hjá Týr av mergjaða kvæðnum er vorðin fólkaogn í Føroyum, og er vorðin ein livandi partur av okkara mentan. Hon rakar føroysku fólkasálina beint í hjarta. Eisini Regin Smiðjur og Ólavur Riddararós fingu góða móttøku.

Ólavur Riddararós var sum vanligt ringast framførda lagið á konsertini, versini liggja soleiðis í tónaleguni, at Heri ljóðar sera kroystur, tá hann syngur tey. Hetta er sera synd, tí tolkiningin av kvæðnum er annara sera góð. Men neyðugt er, at teir flyta versini niður, tí sum er, riggar tað ikki. Heri hevur annars tikið seg nógv fram, sum sangara og syngur heilt væl.

Hail to the Hammer gjørdist eitt slag av hæddarpunkti. Lagið er eitt gott gamalt tungmálmslag, og varð framført við rætta tungmálmsanda, byrjanin var tung og ónd, og ljóðaði av miðøld. Endin var ein trummisolo, sum buldraði og brakaði.

Seinasta lagið hjá bólkinum var tað vanliga so góða “Sand in the wind”, men tað rakti ongantíð tær veruligu hæddirnar, framførslan tyktist ikki heilt so kekka hesa løtuna teir spældu hetta lag. Men tá teir komu út aftur at spæla eitt eykalag, spældu teir lagið, sum áhoyrararnir høvdu rópt eftir eina løtu: “Ramund hin unge”, og hetta framúrskarandi lag var ein orkubumba, sum fekk ordiligt lív í fjøldina.

Tað er ringt at ímynda sær, at Brian McFadden hevði megnað at fara á pallin aftan á Týr.

Bólkurin hevur seinnu árini tikið seg nógv fram, og kvæðini fingu á seinnu fløguni “Eric The Red” ein enn størri leiklut í tónleikinum. Í tungmálmsheiminum hjá Týr riggar hetta ótrúliga væl. Bólkurin er stutt sagt ein knasandi góður og sera egin tungmálmsbólkur. Teir liva fyri tónleikinum, og ganga upp í tað við hjarta og sál, tað er ordiliga stuttligt at síggja hvussu nógv teir meina tað.