Nei, tú eg ummæli ikki longur…

12. juni í ár valdi eg at gevast sum ummælari eftir 28 ár. Hugurin var ikki til tað longur. Men eftir eina konsertuppliving, sum hana eg fekk í kvøld, var hugurin aftur har – í øllum førum eina løtu. 

Men nei, stúrið ikki, slappið bara av – eg byrji ikki at ummæla aftur nú.

Men kanska eg bara hugleiði eitt sindur her í kvøld, her um árskiftið, hetta er jú tíðin har man hugleiður um tað brátt farna og tað, ið stendur fyri durum. 

Bergtekur enn

Eg veit ikki, hvussu ofta eg havi verið á konsert við Høgna Lisberg, tað er heilt óluksáliga ofta, men enn klárar leirvíkingurin at bergtaka. Tað gerst ikki verri av, at hann seinastu árini hevur funnið júst røttu manningina at flyta sín tónleik fram. 

Høgni eigur nakrar av bestu føroysku útgávunum. Eg havi í ummælum kallað Haré Haré, Con Man og Call For a Revolution fyri meistaraverk, og báðar fyrstu útgávurnar Morning Dew og Most Beautiful Things vóru góðar útgávur, líka sum føroyska EP’in EP var. 

Løgini Bow Down og I See God Through You hava bæðið verið brúkt í sjónvarpsrøðum og telduspølum, og Bow Down, man vera eitt tað mest útbreidda føroyska lagið nakrantíð, eftir at tað var við í spælinum NBA 2K11.

Gev mær eitt eykalag

Eg minnist afturi í 2003, eg var vertur í “15 teimum bestu” í útvarpinum. Trummusláarin í Clickhaze setti seg í samband við meg, hann hevði gjørt eina fløgu, og vildi gjarna hava eitt lag á 15 tær bestu. Eg bað hann koma framvið við eini fløgu, so skuldi eg lurta, um okkurt lag hóskaði seg til hetta. Tá hann kom inn á gólvið, spurdi hann, um lagið fór at koma sum eykalag komandi leygarkvøld? Eg royndi at forklára, at eg líka mátti tjekka góðskuna, og um har var nakað, sum var nóg gott. Hann virkaði heilt ovfarin, at eg yvirhøvur ivaðist í góðskuni. 

Well, tá eg hoyrdi fløguna, hoyrdi eg beinanvegin, at hetta var ein sangskrivari við heilt serligum evnum, framleiðsla og ljóðbland vóru eitt sindur so sum so, men gávurnar kundu ikki fornoktast. 


Eg haldi, at tað var lagið “When You Get Home”, ið slapp at royna seg sum eykalag í næstu sending, og tað kom eisini inn á listan, eins og fleiri onnur løg av útgávuni. 

Í vætu, NASA og biografum

Við hesum var mín áhugi vaktur – og síðan tá, havi eg verið á einum ótali av konsertum hjá Høgna Lisberg. Umframt at eg í fleiri umførum hava gjørt samrøður við hann. Eg kundi nevnt eina frálíka góðveðurskonsert á G!, eina seina kvøld konsert á G! 2009, við eini aðrari trio og eina framúr biografkonsert í Keypmannahavn, eina konsert á Meiarínum í Havn, eina konsert á einum dýggjvátum Roskilde Festivali og ikki minst eina fantastiska framførslu á Atlantic Music Event í NASA í Reykjavík. Allar hesar framførslur vóru sera góðar, eins og nógvar aðrar konsertir, ið eg havi upplivað við Høgna.  

Fór kanska ov langt

Men eg minnist eisini eina konsert í Gimle í Roskilde, og eina aðra á G! Festivalinum, báðar í 2005. Hetta var um tað mundið, at onnur útgávan Morning Dew kom út. Bólkurin hevði sera torført við at flyta løgini út á konsertpallin í nøktandi góðsku. Eg minnist, at Jonhard Hammer, ið eg arbeiddi saman við tá, helt meg vera farnan ov langt, tá eg gav ummælinum av konsertini hjá Høgna á G! 2005 yvirskriftina “Høgni Lisberg skuffaði aftur”. Kanska hevði Jonhard  grein í sínum máli. Men samstundis so vísir upplivingin í kvøld av onkrum av somu løgum, hesaferð við rætta bólkinum, hvussu rætt eg hevði. Høgni livdi ikki upp til potentialið tá, men sum tað kennist gott at staðfesta, at tað ger hann nú.

Høgni, Knút og Jan Rúni

Ja, sum mín góði vinur, tónleikanørdur og porkerningur Eiler Sørensen segði í kvøld: “Høgni er nógv betri live enn á fløgu”

Tað sigur nógv, tí fløgurnar eru meistaraligar, men eg haldi at Eiler hevur rætt. Henda trioin: Høgni Lisberg við rødd og á kassagittar, ið eisini virkar sum ásláttursljóðføri, Knút Háberg Eysturstein á tangentum og tøkni av ymiskum slag og rødd og so Jan Rúni Poulsen á trummum og ásláttri – er ómetaliga góð. Teir hava allir framúrskarandi góðan smak, og spæla væl, umframt, at teir kennast og rigga saman. 

Fyrstu ferð eg hoyrdi teir spæla saman við júst hesum setuppinum var á G! fyri nøkrum árum síðan, haldi eg.  Eg hugsaði, at hetta var tað. Endiliga hevði Høgni sett røttu manningina saman. Í Jan Rúna hevur hann funnið ein trummara, ið kann geva tónleikinum tann dynamikk og tað lív, ið hann skal hava, og í Knúti hevur hann funnið gandakallin, ið skapar so stóran part av ljóðmyndini, ikki bert við tangentum og elektroniskum snildum, men eisni við eini rødd, ið gevur løgunum rætta litin.

Knút er eins og Høgni royndur sum frontfigurur, hansara rødd er góð og ljóðar sum eina forsangari, ikki sum ein kórsangari, og tá Høgni sjálvur ofta syngur kórræddirnar á fløgunum og tær ofta virka meira sum dialogur enn sum kór, er tað fantastiskt at kórræddirnar eisini á konsert verða sungnar av eini rødd við forsangara karakteri. 

200, nei 300

Tað er torført ikki at draga paralellir til 200, tá man hoyrir trionina Hogni. Her er eisini rokkur, væl spældur tónleikur, politiskir tekstir, uppróp til kollvelting og enntá eyðkendu rópikórini, ið 200 hevur gjørt til sítt vørumerki. 

Men hetta er ikki 200, og fyri tey eldru, so er hetta heldur ikki Musketerarnir.  Hetta er kanska heldur 300. Skálkabrosið hjá 200 sæðst og hoyrist ikki her. Hetta er ramasti álvari. Tónleikurin er eisini munandi meira fjølbroyttur og ljóðmyndirnar ikki líka einfaldar, her eru fleiri tempo og fleiri løg av tónleiki. Alt sum spælt verður tykist væl umhugsað, og allir partar av ljóðmyndini komponeraðir til at geva løgunum rætta tónan og rætta litin. 

Killer in me

Høgni hevur so ræðuliga nógv løg at velja ímillum, tí er torført at seta saman ein lista við 16 løgum, og velja hvørjar darlingar man skal killa, og fyri ein gamlan fjeppara sum meg, koma altíð at mangla nøkur løg. Men samstundis haldi eg, at skráin var góð, og sett saman á rættan hátt, so stemningur bleiv bygdur up.

At byrja við Killer in Me av Call For a Revolution var djarvt, men riggaði væl, intensiteturin var beinanvegin í topp, og ikki minst samspælið millum røddina hjá Knúti og tí hjá Høgna varð servara frá fyrstu løtu. Lagið er sera intenst, hóast tað ikki telist millum tey villastu hjá Høgna. 

Guð er í kærleikanum

Tað vóru serlig løg av Call For a Revolution, ið fingu pláss fyrstu løtuna, tí eftir Killer in Me kom frálíka lagið Back Against the Wall, um chilenska protestsangaran Victor Jara, ið bleiv píndur og dripin av herinum. Vit sungu við hesa løtuna “There must be some kind a way out of here”. Síðan kom tittullagið á fløguni, protestsangurin, ið átti at verið slagsangur hjá Anti Wallstreetrørsluni, ið saman við okkum kundu rópt: “Raise Your voices and take what’s yours all you anonymous.”

Fjórða lagið legði kollveltingina til viks eina løtu, vakra lagið I See God Through You, her stóð Høgni á pallinum við einum sera inniligum og vøkrum útrykkið, og sang um at missa trúnna, bert Høgni við kassagittari og Knút á tangentunum. Hetta er ein vøkur kærleiksballada, um at hóast trúgvin á himmalin og einglar er mist, so skilir hann, at guð finnist í kærleikanum millum fólk. 

Call For a Revolution er hóast yvir 4 ár á bakið nýggjasta útgávan hjá Høgna, og hon átti ikki færri ein 7 av teimum 16 løgunum, ið Høgni framførdi. 

Fantastiska vakurt

Høgni helt fram í friðarliga sporinum við sveimandi balladuni Under Streetlights av Con Man, áðrenn teir aftur leitaðu til Call For a Revolution og spældu Of Fear to Fear, Justice For All og Things You Need to Work Out on Your Own. Tað síðsta av hesum løgum er fantastiska vakurt, ein nærum Anthony and the Johnson kend sveimandi ballada.

Einasta føroyska lagið á skránnið var Fólkið í Sprekkunum av EP, og var hetta við til at byggja stemningin upp til ein meira lívligan og larmandi part av konsertini. Hetta byrjaði við lagnum How High av Haré Haré, eitt lag, ið vaks og gjørdist eitt slag av jam, ið var so vilt, at eina dama, ið sat tætt við okkum okkum, datt av stólinum, so nógv hon klappaði. 

Settu lív í

Big Personality, Burstin Bubble og Soul Company allir av Haré Haré fingu veruliga sett lív í Reinsaríið, og vístu hvussu væl hesir triggir Høgni, Knút og Jan Rúni duga at rokka. Hetta eru funky løg, og tú kanst illa annað enn vagga við og syngja við. 

Ringt at velja

Tað er løgið at hugsa sær, at fyri 10-13 árum síðan var nógv størsta hittið hjá Høgna, tað kontrikenda Just Dig, men í dag sleppur lagið ikki eingongd upp í part. Heldur ikki nakað lag av fyrstu útgávuni sleppur við, og sjálvt meistaraverkið Con Man fær einans 2 løg við á skránna. Annað av hesum løgum Sea of Mercy slapp at liggja sum ein buffari millum lívligu funkuttu løgini av Haré Haré og endalagið, stóra hittið, ið eisini er av Haré Haré: Bow Down (To no Man). Her var ikki neyðugt hjá Høgna og bólkinum at bukka, tí teir blivu klappaðir skjótt og væl inn aftur, at spæla vakra sveimandi tittullagið av Morning Dew. 

Fantastiskt

Hetta var ein fantastisk konsert, við einum fantastiskum solisti, ið hevur funnið júst tann rætta bólkin at spæla við sær. Hetta er synergi, tá hon er best, saman eru teir so ræðuliga nógv meira enn summurin av einstaklingunum. 

Umheimurin hevur í ein mun varnast Høgna. Hansara løg eru í sjónvarpsrøðum, og telduspølum, men satt at siga, er tað undarligt, at hesin bólkurin ikki spælir útseld stadion kring USA ella Evropa, tí hetta er í heimsflokki. 

Ein av teimum størstu er farin

Føroyar hevur mist ein av sínum mest gávaðu synum og mítt yrkisøkið, samskiftisvinnan, hevur mist ein av okkara størstu, tað er kenslan, ið eg siti eftir við, nú boðini um deyðan hjá Petur Slyne eru sodnaði nakað.

Tað var ein stórur skelkur, tá eg í einum barnaføðingardegi í gjár frætti andlátið. Fyrsti tankin var, at tað ikki kundi passa –  Síðani kom tankin, at ryktini, ið eg hevði hoyrt mitt í vikuni, um at Petur var sjúkur, vóru sonn, og at hetta kanska var ein misskiljing, at hann var sjúkur og ikki deyður. Men so kom hendan tunga kenslan av meiningsloysi. 

Eftir at hava hoyrt ryktini mikudagin, ætlaði eg at skriva til Petur, fáa tey avváttaði, og um ikki, so  bjóða at hjálpa honum við átroðkandi uppgávum, inntil hann aftur var frískur. Men eg visti ikki um eg skuldi órógva, og royndi tí at spyrja onnur, um tey høvdu frætt nakað, men eingin visti nakað. 

Seinnu árini er Petur blivin kendur sum tónleikafyriskipari, og eg minnist eisini, at hann royndi seg sum tónleikara eitt stutt tíðarskeið, fyri skjótt 30 árum síðan. Sum ein av høvuðsmonnunum handan Voxbotn setti hann lív í nógvar túsund føroyingar so seint sum síðsta vikuskiftið, og um tvær vikur er aftur eitt tónleikashow á skránni, ið hann hevur staðið fyri, tá Tórsfest verður í miðbýnum í Havn, eins og vit øll kunnu lurta eftir Voxpop, ið hann eisini stovnaði, millum tiltøkini.

Eg havi altíð vita av Peturi, frá barnaárunum, hann var tvey ár eldri enn eg. Saman við Suna Reinert og øðrum, var hann ein av hesum, sum ein ungur hip hoppari og taggari í Havn sá upp til.

85 dystir fyri besta liðið hjá HB legði man eisini merki til, hóast nógvir av hesum vóru, meðan eg búði í Danmark.

Eg og Petur hava arbeitt saman í fleiri umførum, og fakliga hava vit matchað sera væl. Faktiskt hevur tað verið ordiliga stuttligt. Fyrstu ferð vit ordiliga gjørdu nakað størri saman, var í februar 2014, tá Gudny Langaard á Vodafone setti okkum saman av enduruppfinna talutíðarkortið, nú við data.

Hugskotið var at gera selfie átakið selfie.fo júst sum selfiealdan floymdi um heimin. Saman við einum skemtara, filmaðu vit lýsingarfilmar við fartelefon og koyrdu uppá flatan humor. Hetta var eitt tað stuttligasta lýsingarátakið at gera, ið eg havi verið við til. Vit flentu nógv, ristu uppá høvdið, og hugnaðu okkum, eg, Petur og ON Jon, ið altíð var ON. Úrslitið mugu onnur døma um, men tað var stuttligt at gera.

Eftir hetta komu fleiri onnur átøk fyri Vodafone, og okkurt annað eisini. Eg slapp eisini at hjálpa til við tekstarbeiði til nøkur Voxbotn og nakrar Tórsfestir, umframt okkurt annað samstarv – tað var altíð eitt fornøjlisi at arbeiða saman við Peturi.

Petur var ófatiliga dugnaligur. Ein knasandi góður sniðgevi, góður idé maður og við sera nógvum royndum. Hetta gjørdi hann til ein tann dugnaligasta, ið eg havi arbeitt saman við. Evnini at vita, nær hann skuldi lurta og killa sínar darlingar vóru eisini góð.

Hann var eisini ótrúliga arbeiðssamur og ekstremt kvikur. Eg havi faktiskt ongantíð sæð nakað líknandi. Tað fall honum so nátúrligt at sniðgeva og seta upp, at tingini altíð sóu gott út, eisini um tað var sett upp í stórum skundi, og gjørdi hann sær eitt sindur størri ómak, so var tað sum oftast frálíkt.

Eg minnist einaferð, at eg ringdi niður til Mallorca, hann skuldi havt levera okkurt til Vodafone, og einki var komið fram. – Eg eri næstan liðugur, kemur um eina løtu, segði hann, og millum linjurnar skilti eg, at hann ikki var byrjaður. Men ein tíma seinni lá eitt heilt átak í mailinum.

Hetta er tað, sum royndir, dugnaskapur og góður smakur gera.

Mínir tankar eru við øllum tykkum, sita eftir.

Hvíl í friði Petur, Føroyar eru fátækari í dag.

Mín síðsta Kvørn

Hósdagin 14. juni fari eg at ummæla nýggju fløguna hjá Marius Ziska, Portur. Hetta verður síðsta Kvørnin í hesum sendiárinum, og fyri meg síðsta Kvørnin á hesum sinni. Eg velji nemmiliga at takka fyri meg sum ummælari eftir sendingina. Í øllum førum í eitt tíðarskeið.

Eg havi ummælt nærum út í eitt í 28 ár, eg havi altíð gjørt tað, tí at eg helt tað vera týdningarmikið, og at føroyskum tónleikur hevði uppiborið gjølla viðgerð.

Eg havi ummælt í Jazztíðindum, í Sosialinum, í Dimmalætting, í Norðlýsinum og í Oyggjaskeggja, á portal.fo, pop.fo, planet.fo, á in.fo, á nordlysid.fo, á torsportal.fo og á nudlar.net, í Nærvarpinum í Keypmannahavn, á Rás 2 og ikki minst í Kringvarpinum.

Eg fór fyrstu ferð við í Kvørnina 9. oktober í 2007, tá var Rúni Jákupsson vertur, og her ummældi eg saman við nógvum dugnaligum fólkum í nøkur ár, har ímillum Sunleif Rasmussen, ið gav ein heilt annan vinkul, ofta nokkso teoretiskan, men samspælið milllum lærd og ólærd helt eg rigga væl.

Stutt eftir, at Rúni gavst við Kvørnini, fór eg einsamallur at ummæla í sendingini Brunsj, har ein annar fyrrverandi Kvarnar ummælari, Eyðfinn Jensen nú var vertur. Hetta gjørdu vit, til Kvørnin aftur varð sett á skrá nøkur ár seinni, og síðan tá havi eg ummælt har, saman við nógvum dugnaligum og fittum fólkum, har havi eg hug at taka Kára Jacobsen og Ísak Samleben fram, tí teir veruliga góvu sendingini eina tyngd, tó uttan at gerast óneyðuga torskildir.

Mær hevur dámt væl, og hóast kritikkurin onkuntíð hevur verið harður, og onkrar hóttanir eftir lívinum, og onkur einstøk harðskapsstøða hava verið, so havi eg altíð hildið á við góðum treysti. Eingin idiotur skal sleppa at steðga mær í at gera, eitt arbeiði, ið eg meti hava stóran týdning: Hetta at vísa føroyskum tónleikarum virðing, við at viðgera teirra tónleik seriøst.

Ofta verður sagt, at vit ummælarar eiga at tola kritikk, og tað gera vit sanniliga eisini. Eg haldi eisini, at vit eiga at lurta eftir kritikki, serliga um hann kemur frá vælskikkaðum fólki, ið vit hava virðing fyri. Eg trúgvi fult og fast uppá, at kritikkur ger okkum betri, og vit eiga sjálvandi altíð at royna at gerast dugnaligari.

Ein afturvendandi kritikkur, ið hevur verið at hoyrt, er at okkara panel manglar fakligheit. Dugnaligir og nógv virdir tónleikarar sum Sunleif Rasmussen og Magni Husgaard hava verið millum tey, ið eftirlýsa útbúgving hjá ummælarunum. Hetta eru autoritetar, hvørs orð sjálvandi viga tungt.

Eg vil tó siga, at eg ikki haldi nakað vera galið við mínari fakligheit. 28 ár av ummæling, nokk yvir túsund konsertir innan- og uttanlands, eitt innlit í føroyska tónleikasøgu, ið fáur man taka meg í og kritisk lurtan eftir óteljandi útgávum, er í mínari verð ríkilig fakligheit.

Eg haldi eisini, at fyri breiða lurtaraskarðan havi eg fingið førleika at miðla tónleikin betur enn nøkur skúlagongd kundi givið mær. Eg havi ongantíð ætla at verið eliterur í míni ummæling, men ummæli til vanliga føroyingin.

Men eg má eisini staðfesta, at har tykist at vera komin ein ávísur metaltroyttleiki millum mentanarlívið og meg sum ummælara. Fólk ilskast alsamt meira, og tað tekur fokus frá tí, ið átti at havt týdning, viðgerðin av tónleikinum. 

Metaltroyttleikin gongur tó báðar vegir. Eg haldi stutt sagt ikki, at tað er líka stuttligt longur. At mítt arbeiðs- og privatlív fyllur nógv, og ikki letur nógv rúm eftir at ummæla í, spælir sjálvandi eisini inn. Tá eg samstundis veit, at væl skikkaði og dugnalig fólk eru har at føra sendingina víðari, so føli eg, at hetta er tíðspunktið at taka ein steðg.

Kvørnin hevur aðrar dugnaligar ummælarar, og eg vóni eisini, at onkur annar traðkar til nú tað tynnist í ummælarahópinum, gleðiligt hevði verið, um hetta var onkur, ið var teoretiskt sterkur, so eisini tey, ið eftirlýsa tann partin fáa sítt.

Eg havi ongar illusiónir um, at hetta verður mítt síðsta ummæli. Eg fari uttan iva at sakna tað skjótt. og møguliga eri eg skjótur aftur.

Men beint nú, takki eg fyri meg, og ynski tykkum alt tað besta.

Takk fyri tónleikin!

Takk fyri samstarvið, tit sum hava verið vertir og ummælarar!

Takk fyri, at tit sum lurtaðu, lurtaðu við!

 

Ein serstakliga skilagóður bispur

Jógvan Fríðriksson, bispur, hevði eina framúrskarandi prædiku í Vesturkirkjuni í dag.

Bispur legði fyri við at úttala seg um fávitsku, at Bíblian ikki hevði nógv til yvirs fyri fávitsku, og við tí var tónin lagdur. Ein vitugur og skilagóður maður, ið helt eina vituga og skilagóða prædiku. Eina prædiku um, at lívið í veruleikanum er einfalt. At tað sjálvandi eru truplar løtur, men taka vit tær burtur, so er lívið einfalt.

Long var prædikan, eg vildi mett 30-40 minuttir, men tað ger einki, tá hon er so góð. Ein góður røðari klárar at bergtaka í langa tíð. Menn sum Tobbi, Churchill og ja, eisini Jógvan Fríðriksson.

Eg flenti fleiri ferðirnar enntá eitt sindur hart – eftir at eg hevði fatað, at hetta var lov á degnum.

Prædikan var skipað, sum ein røða á einum føðingardegi. Hvítusunna er føðingardagurin hjá kirkjuni. Tá nú talan var um eina føðingardagsrøðu, so vóru karmarnir leysari enn í vanligum prædikum. Har var pláss til sjálvrós, sum bispur segði, so var vanligt at rósa føðingardagsbarninum. Har var sjálvsinnlit og ja, sjálvskritikkur. Har vóru hugleiðingar um andaliga sunnheit, smáar søgur úr veruliga lívinum, og um at dagføra kirkjuna, um at halda hana viðkomandi.

Hann tosaði um pátikna álvaran, ið man væntar av prestum, og um hvar gleðin bleiv av í kristindómi. Hann tosaði um, at hann var glaður, og at hendan gleði kundi fáa onnur at verða glað, og at pátikin álvari, ongantíð hevði flutt nakað.

Hann tosaði eisini um okkum, ið sótu og lurtaðu, hvussu nógv okkara hjávera týddi. Hvussu nógv hann, aðrir prestar, deknar og onnur fingu burturúr at standa frammanfyri okkum. At hetta fekk tey at halda fast í trúnni.

Eg eri sjálvur vanliga ikki tann, ið flaggi við mínum átrúnarligu sjónarmiðum. Gangi av heilum hjarta inn fyri trúarfrælsi, eri eisini sterkt ímóti religiøsari indoktrinering av børnum, óansæð hvør religiónin er.

Verður órættur framdur í navninum hjá einum átrúnaði, er tað mær líkamikið, um átrúnaðurin er islam, jødadómur, kristindómur ella okkurt heilt annað, eg mótmæli!

Tí havi eg nokk fingið orð á meg sum ateist, men síggi veruliga ikki, hví religiøs fólk hava hug at seta = millum rættvísiskenslu og ateismu, men tað mugu fólk sjálvi um.

Eg eri limur í fólkakirkjuni, havi doypt mínar synir, og latið teir sjálvar avgjørt, um teir skulu fermast. Sjálvur seti eg prís uppá fólkakirkjuna, nokk meira og meira við aldrinum.

Eg eri tó prinsipielt ímóti statsstýrdari religión, so tað er sjálvandi ein andsøgn har. Men sum bispur segði, Fólkakirkjan er betri enn nógv annað.

Lippukassin: Ikki lendandi í Vágum

 

“Har sótu vit so og gánaðu í flogfarinum í trý korter, tá vindurin endiliga vendi, men vit vóru ikki meira enn komin upp í luftina, tá vindurin aftur vendi, og flogarið fór bóltandi niður móti Sørvági. Við meira enn vanligum dugnaskapi, fekk flogskiparin tó bjarga okkum úr vissa deyðanum”

Det var dengang Facebook minnir meg á, tað tíðina tá Atlantic var nakað væl minnið álítandi enn í dag. Tá túrar dekan ov ofta blivu avlýstir – Serliga hjá mær.

Eg skrivaði einaferð ein blogg um tað, hann kann lesast her.

Ikki lendandi í Vágum…

Úr lippukassanum
Eg lati lokið upp á lippukassanum og stingi hondina niður og taki fram brot úr onkrari grein úr savninum

Lippukassin: HB vann FM 2013

Eitt FM skal vinnast á heimavølli, so sleppur felag, fjepparar og lið at hátíðarhalda tað á heilt rættan hátt. Eg var í Gundadali í dag, og upplivdi dystin millum tvær av kempunum í føroyskari fótbóltssøgu bresta saman í einum lagnudysti, ið endaði við at avgera bæði meistaraheitið og nokk eisini niðurflytingina.

Nú byrjar kappingarárið í fótbólti aftur, tað verður spennandi. Eg hugsaði, at hetta var ein fín løta at minnast aftur á 2013, tá árið endaði við FM til HB. Eg skrivaði ein blogg tá: hann kanst tú lesa her

Úr lippukassanum
Eg lati lokið upp á lippukassanum og stingi hondina niður og taki fram brot úr onkrari grein úr savninum

To burka og not to burka

Í morgun var klumman í Kringvarpinum nokkso politisk spísk, og fall fleiri fólkum fyri bróstið. Eg skal viðganga, at eg var millum teirra, ið setti te’ið í hálsin. Hilmar Jan Hansen, ið vanliga er ein skilagóður blaðmaður, hevði skrivað um burkaforboðið. Eitt forboð, sum í mínari metan er í besta lagið óneyðugt, nokk rættiliga fjollutt og nokk eisini í stríð við altjóða mannarættindi.

Forboð móti brølapum

Fyri ikki at kalla ein spaka fyri ein spaka, hevur man í Danmark (og Føroyum) heldur tosa um maskeringsforboð, og hóast hetta nokk bæði forbjóðar fallhjálmum, brølapum og grýlum, so hava vaksin fólk í fullum álvara umrøtt hetta. Argumentið hevur verið, at man ikki kann forbjóða burka, tí tað er religiøs forfylging, og tí ikki kann lóggevast. Tí má man gera eina lóg, ið umfatar onnur ting eisini. Hetta er beinleiðis tápuligt. Vil man gera religiøsa forfylging, so skal man í minsta lagi standa við tað.

Ósannur pástandur

Hilmar Jan hevur loyvi at hava sína meining, friður verið við tí. Men hann skrivaði tó eitt, ið ikki passar: At hesi sum vildu verja rættin hjá kvinnum at bera burka, vóru tey somu sum ávarað móti krossum og øðrum kristnum symbolum í almenna rúminum.

Hetta passar stutt sagt ikki, tey ið ávarað móti krossum og líknandi eru ikki nógv um okkara leiðir. Men tað er sera kent í eitt nú Fraklandi, har tað nettupp eru somu fólk, sum vilja hava burkaforboð har, ið ávara móti krossum og øðrum.

Men hví skal burka forbjóðast?

Tað eru typiskt tvær orsøkir til at vilja forbjóða burka, onnur ósympatisk og hin sympatisk. Tann mest vanliga orsøkin, er eitt brennandi ynski um at fáa muslimar at fara av landinum, ella í øllum førum gera lívið torført fyri muslimar, ið búgva her.

Hin orsøkin er meira sympastisk, nemmiliga at burka er kvinnukúgan. Burka verður av nógvum familjum kravt, og kvinnan hevur ikki rætt til at avgera sjálv. Hetta er eitt kúgandi element, har kvinnan missur sín seksualitet, og harvið eisini nógv av tí valdi, ið hon hevur á monnum.

Eg eri faktiskt sympatiskur fyri einum burkaforboð. Eg haldi ikki, at átrúnaður skal sleppa at kúga fólk. Undirtrykkjan av seksualiteti, uppliva vit eisini í kristnum samkomum her heima, har ung fáa forboð fyri kynsligari samveru, áðrenn tey eru gift. Hetta at nokta ungdómi nakað so grundleggjandi er í stríð við teirra náttúru.

Tí skilji eg væl tankan um, at eitt burkaforboð kundi verið við til at givið muslimskum kvinnum meira frælsi. Men samstundis mugu vit virða, at fólk hava ein átrúna, og tí kunnu vit illa forbjóða burka’um ella aðrari seksuellari undirtrykkjan, ið er partur av samkomulívinum. Ikki uttan so, at vit fara um eitt mark, ið eg ikki havi hug at fara um.

Er átrúnaður orsøk at loyva misbrotum?

Eg haldi sjálvandi, at átrúnarligir bólkar, ið onkursvegna gera seg inn á onnur, eitt nú við umskering, eiga at verða steðgaðir. Er tað t.d. ein lækni, medisinmaður, imamur ella rabbinari, ið umsker eitt barn, so eigur viðkomandi at fáa eina langa fongsulsrevsing. Men burkakrav og fornoktan av kynslívi, eru ikki heilt í somu kategori.

So at revsa fólk fyri at ganga í burka, tað er í mínari verð at fara ov langt.

Jólakalendarin 1. desember – dagsins gáva til tín

Gleðiligan 1. desember til tykkum, vit seta jólamánaðin í gongd við einum vøkrum fittum sangi úr nokk besta jólakalendaranum, sum er gjørdur, Jul på Vesterbro hjá Anders Matthesen.

Gløggir gestir fara at varnast, at hetta er júst sama byrjan, sum eg vanliga havi á jólakalendaranum. Tað er tí, at sumt er somikið gott, og somikið upplagt, at tað er vert at endurtaka.

Øll røðin av Jul På Vesterbro, frá 1.-24. part kann viðmælast.

 

Góðu fittu Nudlalesarar

Nú í jólamánaðinum er ein jólakalendari á hvørjum horni. Mær so líkt, so vil eg ikki skilja meg burturúr, so sjálvandi er eisini ein jólakalendari her á Nudlum.

Hvønn dag fram til jóla deili eg okkurt gott við tykkum. Tað kann vera ein góður sangur, ein góð mynd, ein yrking, eitt viðmæli, ein leinkja, eitt filmklipp, ein søga, ein gáta ella okkurt heilt annað.

Seinastu 23 árini ella so, havi eg havt pakkakalendarar til synir mínar, líltar gávur, summar jólaligar, aðrar ikki so jólaligar. Soleiðis verður eisini her á Nudlum.

Vónandi tíma tit at vitja aftur, um ikki hvønn dag, so næstan hvønn dag, eg kann enntá lova, at summi klipp ella sangir vera somikið góð, at tit saktans kunnu vitja fleiri ferðir hvønn dag.
Tykkum ynskist ein góður jólamánaði.

 

Jólanissi

 

Størstur er kærleikin

Marianna og Árni

Men størstur er kærleikin – sambandið við tíni medmenniskju er so øgiliga týðandi, tað hevur nærum alt at siga fyri okkum menniskju. Kærleiksgávan, gávan at elska og gávan at verða elskaður, man vera tann størsta gávan, ið vit sum mannaætt hava fingið.

Í hesum heimi, har alt gongur skjótt, har vit brúka og smita burt, har tíðin at fordjúpa seg er minkað burtur í einki, so eru djúpu kærleiksbondini vorðin sjáldsamari. Hesin kærleikin, sum vinnur á dagsins smáu ósemjum, ja, sum vinnur yvir teimum stóru ósemjunum eisini. Pør, ið velja hvørt annað í viðburði og sum ikki loypa frá í mótburði eru færri og færri.

Nógv hevur verið sagt, um hvørt hetta er gott ella ringt. Er tað vert tað, at halda fast í einum forholdi, tá ósemjur eru, tá sjálvrealiseringin kanska haltar, tá kegl fyllir nógv, tá man í einum forelskilsisrúsi er follin fyri onkrum øðrum?

Well, eg skal ikki gera meg klókan uppá hetta, havi fleiri long forhold við børnum aftanfyri meg. Eg  eri skildur og kann staðfesta, at eg hóast eg vildi tað, ikki kláraði at halda fast á forhodlinum við tí djúpa kærleikanum til eitt annað menniskja. Hesum kærleika, ið ger, at tú blívur við óansæð.

Eg dugi eisini at síggja, at hóast tað ikki var eg, ið valdi, at enda mítt hjúnarband, so hevði tað ivaleyst beint fyri mær at verið verandi í tí, so sjálvandi er tað ikki so svart/hvítt, at tað at halda fast í djúpa kærleikanum fyri ein hvønn prís.

Men samstundis, so er tað ótrúliga rørandi at uppliva hendan treytaleysa kærleikan. Síðstu viku, var eg í Danmark, og sat við sjúkraleguna hjá pápa mínum, ið stríðist sítt harðasta stríð í lívinum. Eitt stríð, har flestu menn høvdu givið skarvin yvir. Men ikki pápi mín, hann kempar, sterkur sum ein risi, og við einum vilja, ið fáur maður kann matcha. Við hansara lið seinastu 5-6 vikurnar, hevur mamma siti, sum hon hevur gjørt í væl yvir 50 ár eftirhondini. Tað er eingin ivi um, at hennara umsorgan, og hennara kærleiki eigur ein stóran lut í hansara støðugu styrki.

Í mótburði er tað í løtuni, og tað hevur heldur ikki verið ein dansur á rósum hesi 50 árini. Onkuntíð havi eg eisini spurt tey, tá tey hava keglast mest sum av gomlum vana, hví tíma tit at blíva við? Hví fara tit ikki hvør til sítt?

Tey hava ongantíð veruliga svara, men tá eg nú sá tey saman við sjúkraleguna, so er svarið greitt, tað er ein kærleiki so djúpur, at kegl og annað fjas og fjant ongan týdning hevur. Tí størstur er kærleikin, má ta unnast okkum øllum at uppliva tann djúpa kærleikan til eitt annað menniskja.

Kringvarpsgjaldið ger ikki, at tú eigur meg!

Eg havi ummælt í eini 27 ár ella so. Eg geri tað av einari orsøk, og tað er tí, at eg haldi, at tað hevur týdning, at onkur ger tað. Listarfólk skapa list og hava uppiborið seriøsa viðgerð. Eg haldi eisini, at tað er neyðugt fyri at mentanin skal mennast. Ein kritisk viðger er ikki altíð behagilig, men hon er neyðug, og hon ger okkum betri. 

Eg eri eisini sannførdur um, at hóast fólk kunnu blíva kedd í løtuni, tá tey fáa eitt kritiskt ummæli, so gongur tað yvir, og eg trúgvi, at tey læra nakað av tí, og gerast betur listarfólk, eisini hóast tað kanska ikki kennist so hjá teimum.

Nógvar afturmeldingar

Eg havi upplivað nógv í míni tíð, deyðshóttanir og harðskapshóttanir umvegis internetið, hóttan send umvegis bræv, og annars nógv rós og nógv rís bæði umvegis Facebook, sms, myspace, msn og hvat tað nú einaferð æt áðrenn tað, men eisini andlit til andlits. 

Eg skal ikki klaga, flestu afturmeldingarnar eru jaligar, og fólk eru í stóran mun fitt og góð, sjálvt tey, sum eru ósamd. 

Seinastu vikuna havi eg fingið nógvar jaligar afturmeldingar, men eisini nakrar illar, keddar og enntá óbehagiligar. Eg eri ikki sartur, so tað er í lagið. Tað eru tó trý ting, ið eg havi bitið merki í, og sum eg havi hug at hugleiða um.

Orð eru ikki altíð bert orð

Tá vit ummældu lagið Summar hjá Steso, umrøddi eg, at songkvinnan umframt at vera heilt øgiliga útrykksfull, eisini var tað á sama hátt í øllum løgunum higartil, og at man troyttaðist av hesum. Í hesum sambandi brúkti eg hugtakið “at fáa vaml”, fyri meg merkir tað bara, at tað er for nógv av tí góða. Man fær t.d. vaml fyri hjallakøku, sjálvt um fyrsta stykkið smakkar sera væl. 

Men eg havi skilt á fólki, at tey hava tikið hetta, sum sera niðurgerandi. Soleiðis var tað ikki meint, og tað má eg so taka til eftirtektar, og biðja um umbering fyri, umframt at velja orðini betri eina aðru ferð.

Konstruktivur kritikkur

Eitt hugtak, ið nógv halda seg til, tá tey finnast at okkum ummælarum, er konstruktivur kritikkur: At man ikki skal kritisera nakað, uttan at hava eina loysn, um hvussu hetta kann gerast betur. 

Eg haldi, at hetta er eitt skaðiligt hugtak, ið førir til stagnatión og ryggklappan. Vit hava brúk fyri bersøgnum kritikki, um vit skulu gerast betur. Tað er ikki uppgávan hjá ummælaranum at finna betri loysnir, tað skal listafólki gera. Ummælarin skal viðgera verkið, ikki skapa eina nýggja útgávu av verkinum, tað er uppgávan hjá listafólkinum. Eitt krav um reellan kritik er í ordan, men konstruktivur kritikkur er einki annað enn ein umbering fyri ikki at fyrihalda seg kritiskt. Tað er eisini eitt hent amboð, um man ikki vil taka kritikk til sín.

Eg rindi Kringvarpsgjald

Seinastu nógvu árini havi eg ummælt fyri Kringvarpið, í Kvørnini, í Brunsj og so aftur í Kvørnini. Onkuntíð hevur arbeiðið havt eina samsýning við sær, og onkuntíð ikki. Eg havi tó ongantíð ummælt tí, at eg fekk pening fyri tað.

Eitt sum eg ferð eftir ferð renni meg í, er at fólk, ið kritisera ummælini, siga, at tey gjalda Kringvarpsgjald, og tí hava rætt til at finnast at okkum, enntá at krevja, at vit ikki skulu vera í útvarpinum.

Tíanverri er hesin parturin vaksandi. Eg havi í veitslulag í fleiri førum roynt at sagt við fólk, ið eru aggressiv og áloypandi í sínum atburði, at eg eri í veitslulag, og tí ikki orki at diskutera við tey, ella at eg bara vil hava frið, og um tey ikki kunnu tosa við meg edrú ístaðin. Men tá kemur ferð eftir ferð hendan útsøgnin: “Eg rindi Kringvarpsgjald, og má hoyra uppá teg, so nú skalt tú lurta eftir mær!”

Eg haldi, at hetta er burturvið!

Skal tað, at Kringvarpið rindar mær eina samsýning merkja, at eg skal geva avkall uppá eitt privatlív, og standa til svars fyri fólki 24 tímar um døgnið?

Eg veit ikki, hvat fólk hugsa fyri sær, halda tey, at Kringvarpsgjald gevur teimum rætt, at eiga atgongd til øll sum eru í sendingum í Kringvarpinum 24/7?

Eg lurti fegin, um fólk eru ósamd við mær viðvíkjandi ummælum. Tit eru øll vælkomin at skriva til mín á Facebook, ella ringja til mín í dagtímunum. Eru tit edrú, so skulu tit nokk fáa svar. Tað er ikki víst, at eg verði samdur við tykkum. Tað er ikki víst, at eg havi tíð at práta júst tá, men vit kunnu so avtalað nær vit skulu práta, um ynski er um tað. Men at diskutera við full fólk, tað tími eg ikki.