Prix Føroyar – NUDLAR

MC-Hár næstan 23 ár – Mimirrapp

Eitt forkunnugt klipp, hetta er lagið Mimirrapp upptikið live á Prix Føroyum í Fuglafirði. Lagið bleiv umskrivað nakað til finaluna og endaði við at eita Kom til himmals við mær, og handla um okkurt heilt annað enn bardagar uttanfyri Mimir.

Eitt stuttligt fakta er, at framførslan hjá okkum á Fuglafirði, og kanska eisini tað, at vit vunnu á ávísum bólki, ið viðkomandi var væl við, fekk ein viðmerkjara at skriva: “Eg havi langt síðan mist alla virðing fyri MC-Hár, sum tónleikarum, nú havi eg eisini mist alla virðing fyri teimum sum menniskju”. Sig so tað, tónleikur vekir sterkar kenslur, og kapping vekir sterkar kenslur, so ein tónleikakapping er tað reina tjubang.

Sunnudagin 16. februar verður MC-Hár 23 ár, í hesum sambandi deila vit ymiskt við tykkum hesa vikuna.

Var Taxi suppe, steg og heroin tónleikur?

Eftir at hava hoyrt Taxi spælt, situr ein dani og tosar við bólkin, tað tykist at vera backstage i Gimle, tá hann lýsir upplivingina, sigur hann seg sakna norðuratlantiska samleikan, og lýsir bólkin sum suppe, steg og heroin? Eitt spæl uppá suppe, steg og is genruna, ið ikki altíð er so høgt í metum millum ummælarar.

Eg skal ikki taka støðu til, um lýsingin av tónleikinum hjá Taxi kanska hevur ein ávísan sannleika í sær. Men eg má siga, at eg bleiv rørdur av at síggja henda deiliga dokumentar, ið Ingi Joensen gjørdi um bólkin og um ferðina til Danmarkar.

Árið var 1999. Taxi vann Prix Føroyar og fóru í Lundgaard Studio at spæla inn, vit sleppa at fylgja teimum í studio, men eisini til venjingar og fáa samrøður við Jón, Kim og Kaj, ið vóru beinagrindin í Taxi.

Deiligt at sleppa at uppliva henda flokk av tónleikarum, ið enn kelar fyri okkara oyrum, tó ikki saman. Her eru teir nógv yngri og øgiliga eldhugaðir um Taxi verkætlanina.

Men hetta er eisini ein gluggi inn í føroyskan tónleik um aldarskiftið, vit sleppa at enduruppliva Gimle Medborgerhus, ið var eitt av hjørtunum í útisetalívinum, tá eg búði niðrið, vit síggja Prix Føroyar finaluna, og øll tey nógvu deiligu ungu menniskjuni.

TAXI ut i verd from Føroyaprent on Vimeo.

Onkuntíð dettur men um okkurt á alnetinum, ið sigur yeah! Sumt er somkið gott, at tað er vert at deila við tykkum. Hetta eru sunnudagsbitar.

Fáa vit nakrantíð Prix Føroyar aftur?

Mynd: Eyðun Jakobsen

Nú 10 ár eru fráliðin síðan seinastu ferð, at eg luttók í Prix Føroyum, so kann eg ikki annað enn gerast eitt sindur nostalgiskur. Hetta var samstundis eisini seinastu ferð, at Prix Føroyar bleiv skipa við einari stórari finalu í Norðurlandahúsinum. Í 2005 var Prix Føroyar ein lítil partur av stóra Atlantic Music Event sýnisglugganum.

Tað var ein ótrúliga mennandi og gevandi uppliving at luttaka í Prix Føroyum bæði í 1999 og í 2003, og sum blaðmaður í 2005.

Eg hugsi ofta, um hvat Prix Føroyar gjørdi við føroyska tónleikapallin. Men eisini, um, hvat ein tílík kapping hevði gjørt við tí talentmassa vit hava í dag. Har eru so nógv fólk, ið sita inni við strórum talentum, ið tey áttu at blivið motiveraði til at brúka.

Sjálvandi er alt tað upplagda, at sakna við Prixnum t.d.:

At eini 900 nýggj løg blivu skrivaði til Prixið, tey 10 árini tað var.
At nakrar av bestu mentanarsendingunum í Sjónvarpið hevur gjørt, vórðu gjørdar í sambandi við Prixið.
At vit sluppu at uppliva okkara fremstu talentir á palli í Norðurlandahúsinum.
At vit tónleikarar sluppu inn í stovurnar hjá nærum øllum føroyingum í gjøgnum Sjónvarpi og Útvarpið.

Men so er tað eisini spenningurin, kenslan rundanum og motivatiónin, ið vit øll fingu til at gera tónleik, fyri at kunna luttaka, vísa okkum fram fyri einum kvalifiseraðum dómarapaneli, fyri at blíva vigaði, og vónandi funnin nóg tung til at sleppa í Norðurlandahúsið, at luttaka í tí størsta showcase tiltakinum, ið vit høvdu.

Venjingarlegurnar, ið vit fóru á, áðrenn finalurnar vóru eisini ómetaliga góðar, og eisini gevandi. Well, all in all, so eri eg ómetaliga glaður fyri, at eg slapp at uppliva Prix Føroyar og vera partur av tí.

Eg haldi at í hesum sponsor tíðum, hevði verið framúr, um Kringvarpið og Norðurlandahúsið kannaðu møguleikan fyri at finna sponsorar til at gjalda fyri eitt nýtt Prix Føroyar, eitt við finalu í Sjónvarpi úr Norðurlandahúsinum. Við innleiðandi umførum, gjarna kring alt landið (tað var sku sjarmerandi), gjarna sent beinleiðis í útvarpið ella við simplari sjónvarpsstreaming (2-3 kamera) og finalu í Norðurlandahúsinum, undanumfarssjónvarpssendingar við Johan í Kollafirði ella Tróndi Vatnhamar, og annars bara bunkum av tónleiki.

Á Facebook er ein bólkur, ið vil hava prixið aftur á skrá, fari í hann so standa vit sterkari.

Jólakalendarin 20. desember – dagsins gáva til tín

Prix Føroyar var nakað av tí stórsta, ið er hent í føroyskum tónleiki, úr øllum skotum og krókum komu bólkar av alskyns slagi. Bólkar sum skrivaðu egnan tónleik, og við dreyminum um stóra pallin í Norðurlandahúsinum fóru á pall til undanumfør kring allar Føroyar.

Fyrstu árini vóru áskoðaraatkvøðurnar sera týdningarmiklar og í onkrum umførum sluppu lokalir bólkar ígjøgnum, ið neyvan høvdu vunnið seg í finaluna vóru bert dómarar, ið valdu.

Ein av hesum bólkum var Arrestment, hóast sangarin Finnur síðan er blivin ein týdningarmikil limur í Tinganest, Vágaverki og Villmonnum, so var hetta ein sera ungur og óroyndur oddamaður. Framførslan bleiv ein kultklassikkari millum tónleikarar í 1990’unum. Mín kalendaragáva til tykkara er Arrestment live í Prix Føroyar finaluni 1997.

Góðu fittu Nudlalesarar

Nú í jólamánaðinum, er ein jólakalendari er á hvørjum horni. Mær so líkt, so vil eg ikki skilja meg burturúr, so sjálvandi er eisini ein jólakalendari her á Nudlum.

Hvønn dag fram til jóla deili eg okkurt gott við tykkum. Tað kann vera ein góður sangur, ein góð mynd, ein yrking, eitt viðmæli, ein leinkja, eitt filmklipp, ein søga, ein gáta ella okkurt heilt annað.

Seinastu 17 árini ella so, havi eg havt pakkakalendarar til synir mínar, líltar gávur, summar jólaligar, aðrar ikki so jólaligar. Soleiðis verður eisini her á Nudlum.

Vónandi tíma tit at vitja aftur, um ikki hvønn dag, so næstan hvønn dag, eg kann enntá lova, at summi klipp ella sangir vera somikið góð, at tit saktans kunnu vitja fleiri ferðir hvønn dag.
Tykkum ynskist ein góður jólamánaði.

Eitt “nýtt” MC-Hár lag undan kavi

Eg leitaði í mínum gomlu upptøkum av ymiskum slag, og fann eitt gamalt MC-Hár lag, ið vit ongantíð góvu út, men sum tó er spælt nakrar ferðir. Upptøkan er frá einum Prix Føroyar undanumfari í Fuglafirði í 2003, og verður nú deilt við tykkum góðu lesarar.

Lagið er skrivað í tíðarskeiðinum beint aftan á, at Framvegis uttan vit kom út. Nøkur løg vóru skrivaði hesa tíðina, millum annað løgini “Undrandi”, ið kom út á Prix Krem 2003 og “Offblend”, ið kom út á Tutl 25 ár Live. Men eisini “Off Goes The Pistol”, ið bólkurin Lucination (ið var ein MC-Hár avleggari) gav út á sjálvnevndu fløgu sínari um aldarskiftið. Eins og hini løgini var “Tú ert júst sum eg” upprunaliga skrivaður á enskum og æt “On You”, men í sambandi við Prix Føroyar luttøkuna í 2003, umyrktu vit lagið til føroyskt, eins og vit gjørdu við “Undrandi”. Tróndur Bogason skrivaði upprunaliga lagið, til ein tekst hjá mær, og eg eigi eisini bróðurpartin av umyrkingini, tó so hjálptu hinir í MC-Hár til við tekstinum, og onkur orðing hjá Eyðuni Ásasyni hoyrist væl aftur.

Upptøkan hjá Kringvarpinum á Prix Føroyar undanumfarinum í Fuglafirði í 2003 er her løgd saman við myndum frá einari MC-Hár konsert á Kambsdali nakrar mánaðir fyri hetta, Jóhan Faulkner tók myndirnar. Hetta er sama manning, ið mannaði bólkin til Prix Føroyar undanumfarið, ið MC-Hár vann. Vit vóru tá: Niels Uni Dam (rapp), Rókur Jákupsson Jakobsen (sang og gittar), Eyðun Ásason (sang), Jens Virgar Jakobsen (gittar), Jónas Bloch Danielsen (gittar), Heri Reynheim (bass), Brynjolfur “Poppers” á Heygum (ljómborð) og Rani Hammershaimb Christiansen (trummur).

Gu kann man so!

– Man kann ikki kappast um tónleik, segði ein annars skilagóð kvinna, ið eg prátaði við til Sement finaluna leygarkvøldið.

Sjálvt um hon er skilagóð, so var hendan klisjein eitt sindur hoyrd fyrr, og hon er faktiskt ikki røtt. Hetta hóast hon gevur spyrjaranum eitt ávíst listarligt trúvirði. Tí rætt skal vera rætt, at kappast í tónleiki er ikki politiskt korrekt. Tað er ikki heilt listarliga forsvarligt.

Men man kann gott kappast í tónleiki, og sjáldan hevur eitt vikuskifti verið meira merkt av tónleikakappingum, enn júst hetta vikuskiftið.

Fyrst hugdi ein stórur partur av okkum eftir Sveini Gaard Olsen, ið sang seg í finaluna í X-Factor, síðan var risa móttøka fyri Sveini í Norðurlandahúsinum, og so var Sement finalan har bestu nýggju bólkarnir í Føroyum kappaðust um heiðurin sum ársins nýggi bólkur.

Felags fyri hesi tiltøkini var ein ovurhonds stórur áhugi, Tjóðin fylgdi við, meðan Sveinur kappaðist í sjónvarpinum, tað sást aftur á Facebook, har man nærum svam í viðmerkingum um hansara framføslu. Stóra fólkamongdin til tiltkaið í Norðurlandahúsinum leygadagin bar eisini boð um, hvussu populert danska X-Factor er í Føroyum.. Men eisini Sement var væl vitja. eins og Prix Føroyar eisini plagdi at vera væl vitja.

Niðurstøðan má vera, at man kann gott kappast í tónleiki, hetta skapar áhuga, og vekir fólk til at brenna fyri teimum, ið tey halda við. Hetta fær sinnini í kók og skapar eldhuga.

Baksíðan er kanska tann, at tað ofta ikki eru stóru listarligu upplivingarnar, ið fylgja við tílíkum kappingum. Vit fegnast og brenna fyri miðalhampaavrikum. Samstundis sum vit als ikki vísa sama áhuga fyri nógv størri upplivingum, ið standa okkum í boði.

Men eg havi hug til at fegnast um, at vit yvirhøvur brenna fyri nøkrum, ið er nøkurlunda listarligt.

Illa vitjað rokkkvøld

Fríggjakvøldið var rokkkvøldið á AME, og tí var tað ivaleyst eisini hóskandi at harðasti rokkbólkurin á skránni. Sic gav áskoðarunum, ta bestu løtuna.

Einki bilti við karmum og innihaldið á Atlantic Music Event. Ljós, ljóð, hølini og fleiri av bólkunum vóru heilt góðir í Norðurlandahúsinum fríggjakvøldið. Men einans nakrir fáir hundrað áskoðarar møttu upp.

Skráin á fríggjakvøldið á AME var sum heild merkt av minni kendum nøvnum enn leygarkvøldið. Gaman í her var ikki talan um nýggj nøvn: 200, Gestir, Marius og Sic kunnu neyvan lýsast sum millum minstu føroysku tónleikanøvnini, men tey hava tó ikki líka breiðan fólkaligan áhuga sum Lena, Eivør og Høgni Lisberg. Men her var talan um høga góðsku á føroyska partinum av skránni.

Flottir karmar

Norðurlandahúsið hevði saman við vinnuframastovninum sett eitt imponerandi tiltak saman. Ljóðið var alla tíðina gott, og ljósið, ið ljóssnillingurin Egil B. Hansen stóð fyri, var so ófatiliga flott. Her var stutt sagt lagt upp til eina stórsligna tónleikauppliving. Men í stóra tóma salinum í Norðurlandahúsinum tyktist hetta stórsligna nærum feilplaserað.

Atlantic Music Event uttan kappingina, sum Prix Føroyar finalan gav, hevur mist nógv av áskoðaratokkanum. Talan mundi neyvan vera um stórt fleiri enn nøkur fá hundra fólk í stóra salinum í Norðurlandahúsinum, og hetta var als ikki nokk fyri at skapa rætta stemningin.

Sic skaraði framúr

Bólkarnir fingu tó flest allir gott burturúr og tyktust ikki sjónliga darvaðir av manglandi áskoðarunum. Stóra hæddarpunktið var uttan iva framførslan hjá Sic, ið var seinasta framførslan á skránni. Tá var nakað av fólki savnað í salinum, hóast talan ikki var um nógv fólk. Tað er tó vert at bíta merki í, at nærum eingin av teimum trúgvu fjepparunum stóð frammanfyri pallin, sum tey annars altíð gera.

Teir fimm í Sic vóru komnir har fyri at vísa, at bólkurin undir røttu kørmum kundi liva upp til nógv róstu fløguna. Hetta megnaði Sic til fulnar.

Framførslur hjá Sic hava ofta verið merktar av ringum ljóði, men við frálíku karmunum í Norðurlandahúsinum fingu løgini lív. Melodisku pettini vóru vøkur, og hørðu larmandi pettini vóru átroðkandi, hørð og larmandi. Serliga trummuspælið hjá Magnusi var framúrskarandi. Rútmiska tilrætta leggingin av løgunum hjá Sic er ein sera stór styrki.

Mikkjal Gaard Hansen vísti enn einaferð, at hann er ein framúrskarandi oddamaður. Hansara rødd fevnir sera víða, og er líka innilig í frumrópunum og skrálunum, sum í vøkru sang pettunum.

Framførslan hjá Sic fall í góða jørð hjá fleiri av útlendsku gestunum, og tað skilst at okkurt áhugavert samband varð skapt.

Framúr vánaligt

Nógv ringastu framførsluna á kvøldinum og eisini øllum vikuskiftinum stóð sviin Jonas Molinder fyri. Fyrrverandi oddamaðurin í Molinder Band royndi seg sum einstaklingur. Hann hevði sjálvur søkt stuðul til ferðina og tikið stig til at koma hendan vegin.

Tónleikaútflutningsráðini í hinum norðurlondunum høvdu valt luttakararnar. Men Svøríki hevði ongan áhuga í at senda nakran bólk til Føroyar. So tá Molinder, ið kennir Brand Enni, setti seg í samband við fyrireikararnar, var hildið, at betur var við onkrum umboði fyri Svøríki enn ongum.

Tað var tað ikki!

Framførslan var út av lagi vánalig. Molinder spældi hampuliga væl á klaver og gittar, men songrøddin var lítið sannførandi. Løgini vóru hvørki fangandi ella áhugaverd, og ensku tekstirnir vóru heldur hjálparleysir. Hann tyktist eisini ótryggur á pallinum. Hetta eru undrunarvert, tí talan er ikki um ein óroyndan mann, Molinder gevur í næstum sína fjórðu fløgu út. Molinder var ein ring byrjan á sýnisglugga tiltakið.

Gestir spældi uttan strúkarar

Gestir vóru settir á skránna beint eftir Jonas Molinder. Hetta var ikki ein serliga trupul uppgáva, tí tað kundi nærum bert gerast betur. Planet.fo skilti á onkrum útlendskum gesti, at tað var ein lætti, tá Gestir við síni góðu framførslu vístu, at støðið á sýnisgluggatiltakinum var munandi betur, enn tað sum sviin hevði lagt. Gestir hava spælt nógv við strúkarum, síðan fløgan kom út í fjør, men fríggjakvøldið var bólkurin aftur á palli uttan uttanhýsis hjálp. Hetta var ein fyrimunur í nøkrum løgum og ein vansi í øðrum. Tað tyktist sum um Knút Háberg Eysturstein á tangentum fekk eitt sindur betur pláss í ljóðmyndini. Hetta gav løgunum eitt sindur meira av kanti, enn tey hava, tá strúkarar eru við. Men samstundis var ljóðmyndin ikki líka stórsligin, sum hon onkuntíð hevur verið, hóast hon enn var stór. Bólkurin legði fyri við lagnum Hvørt Fótafet, ið vanliga er eitt av hæddarpunktunum á eini Gestir konsert, men tað var lagið ikki hesaferð, lagið var rættiliga væl spælt, men bólkurin tyktist bert at gerast heitari, og inniligheitin gjørdist størri fyri hvør lagið, ið bólkurin spældi.

Trupul uppgáva

Hóast karmarnir vóru góðir, so var raðfylgjan á skránni heldur løgin. Tað tyktist sera undarligt at seta, Angu Motzfeldt ein fittan sangari og sangskrivara við kassagittar, at spæla aftan á stóru ljóðmyndina hjá Gestir.

Hóast Angu Motzfeldt er ein sera dugnaligur sangari og sangskrivari, so fór luftin eitt sindur úr tiltakinum, tá hann við kassagittara skuldi fylla pallin har ein rokkbólkur frammanundan hevði staðið. Løgini hjá Angu vóru góð og sera fitt. Angu hevur ein sorgblíðan tóna í sínum fólkakendu løgum og tað er ikki uttan orsøk, at hann verður kallaður grønlendska útgávan av Teiti Men tað var eitt sindur trupult hjá Angu at fanga teir fáu áhoyrarnar, ið vóru har.

Men staðfestast kann, at Angu er ein framúrskarandi sangari.. Tað tyktist synd í honum, har hann stóð á stóra pallinum, púra einsamallur og eingin ivi er um, at Angu hevði riggað betur á eini minni og meira intimari konsert.

Danskur popp rokkur

Føroyski Marius og danski Ave eru tveir bólkar, ið spæla innan somu tónleikagrein. Báðir bólkar hava greiðar tilvísingar til danskan modernaðan rokk, so sum Carpark North og Mew. Tí var tað ein skilagóð avgerð hjá fyrireikarunum at leggja hesar bólkar við síðuna av hvør øðrum í spæliskránni. Hóast bólkarnir líkjast eru teir samstundis sera ymiskir, ið mátanum teir spæla henda tónleik. Føroyski bólkurin spældi áðrenn tann danski, og hóast framførslan sum so var væl spæld, so manglaði nervin og inniligheitin, ið vit kenna frá framførslum hjá Marius fyrr, um tað vóru karmarnir ella okkurt annað, ið var orsøk til hetta er ikki til at vita.

Hóast tónleikurin ikki er slóðbrótandi, so spældi Ave væl. Framførslan var góð og krydda við ljóðførum, sum einum gomlum útvarpstóli og eini skrivimaskinu, varð hon eisini áhugaverd. Songrøddin hjá sangaranum bar eisini framførsluni væl. Røddin minti í støðum um røddina hjá Suede sangaranum, Bret Anderson.

200 fyltu pallin

200 hevði fingið til uppgávu at spæla ímillum Ave og Sic, og hetta gjørdi bólkurin væl. 200 var ein orkumbumba og fekk gott lív í teir áskoðararnar, ið vóru savnaðir frammanfyri pallin. Framførslan var sum altíð kasta í høvdið á fólki við einum smíli sum smittaði. 200 trívist væl á einum stórum palli, og í flottum ljósið, við góðum ljóði og væl spældum punk rokki, megnaðu teir tríggir at fylla allan pallin.

Prix Føroyar fari í søguna?

Hvat hava Moirae, Mark No Limits, Taxi, Clickhaze, Gestir og Go Go Blues til felags? Jú, hetta eru bólkarnir sum hava drigið tað longsta stráið í Prix Føroyar finalum. Í hesum døgum fellur avgerð um, hesir seks bólkar fara í søguna sum teir einastu, ið hava vunnið hesa forkunnugu kapping. Í krókum verður tutlað um, at Prix Føroyar er farið í søguna. Spell, siga summi – onnur siga at tað er uppá tíðina.

Niels Uni Dam og Rókur Jákupsson Jakobsen

Men hvat er hent? Prix Føroyar hevur síðan 1995 verið tann stóri sýnisgluggin hjá ókendum bólkum, og tann ultimativa gularótin hjá teimum meiri etableraðu bólkunum. Hví umhugsar man nú at jarða hetta tiltak? Jú, onkur metur at teir privatu pallarnir so sum festivalar og tiltøk sum GBOB & Planet Awards hava yvirtikið leiklutin, sum tann stóri sýnisgluggin. Tað er tó eingin loyna, at einki av hesum tiltøkum hevur eins nógvan áhuga millum útlendsk plátufeløg, fyriskiparar og miðlar sum Prix Føroyar hevur.

Summi vilja vera við, at bólkar í dag ikki marknaðarføra seg, sum bólkar gjørdu fyri fáum árum síðan. Við alnetinum kunnu bólkar gera sær profilar á eitt nú www.myspace.com, har ið ókendir sum kendir bólkar sýna sín tónleik fram. Og tískil er tað kanska ikki so alneyðugt, at hava eitt tiltak, sum vísir teir føroysku bólkarnar fram.

Kom inn í stovuna hjá øllum føroyingum
Men lat tað vera sagt beinanvegin, at týdningurin á teimum undanfarnu Prix Føroyar kappingunum ikki má undirmetast. Prix Føroyar loyvdi tí føroyska tónleikinum inn í stovurnar hjá øllum føroyingum umvegis sjónvarpið og útvarpið, og fokus varð sett á bólkarnar. Knappliga vistu flestu føroyingar hvørjir bólkarnir vóru og vistu, hvat ið bólkurin stóð fyri. Av tí stóra áhuganum fólkaliga fyri Prix Føroyum, vóru fjølmiðlar skjótir at blandað seg í stríðið um at hava tær størstu og bestu lýsingar av tiltakinum, og hetta setti ein spennandi dám á tann føroyska tónleikapallin.

Broytingar skaptu rok
Sjónvarpið og útvarpið luttóku eisini í fyriskipanini, og seinnu árini eru nógvar broytingar hendar, ið hesir miðlar tykjast at hava staðið aftan fyri. Í eini roynd at gera tiltakið til betri Sjónvarp, eru broytingar hendar í avvikling og reglugerðum.

Hetta hevur ikki í øllum førum spælt friðarliga av. Eitt nú vóru í 2003 kreppufundir millum umboð fyri finalubólkarnar og fyriskipararnar, eftir at dømingin av finaluni varð broytt. Partarnir komu ásamt um eina loysn, ið øll kundu liva við og hóttanir um ikki at luttaka vórðu tiknar aftur.

Men hetta var ikki fyrstu ferð, at kreppufundir skuldu til, fyri at fáa avvikla eina Prix Føroyar finalu. Í 1999 mundi verkfall í sjónvarpinum og útvarpinum beint fyri Prix Føroyar finaluni. Føroya Undirhaldstónleikarafelag og Norðurlandahúsið hildu tó fast í, at finalan varð hildin til ætlaða tíð við ella uttan sjónvarpi og útvarpi. Lukkutíð varð verkfallið av nóg tíðliga, og alt Føroya fólk kundi tí fylgja við í finaluni.

Ivi um dømingina
Frá fyrsta degi hevur nógv kjak verið um úrslitini. Tað munnu vera fá undanumfør, har ið friður hevur valdað aftaná at úrslitið er kunngjørt. Altíð eru nøkur og ofta nógv, sum hava verið ósamd við dømingini. Ofta hevur eitt beinleiðis misálit til dugnaskapin hjá dómarunum valdað. Hetta kemst helst av avgerðini hjá fyrireikarunum at halda nøvnini hjá dómarunum duld. Tankin “hvussu kunnu vit líta á ein dómarabólk, sum ikki kann koma til sjóndar og grundgeva fyri síni døming?” hevur verið vanligur.

Vit vilja við hesum ikki sáa iva um dugnaskapin hjá dómsnevndini, men staðfesta bert tað, at við at dylja nøvnini á dómarunum, biður kappingin um trupulleikar. Tað er heldur eingin ivi um, at nógva kjakið og sterku kenslurnar viðvíkjandi Prix Føroyum eru bygdar á stóra áhugan og kærleikan fyri tiltakinum millum fólk.

Ikki tí, dómarnir høvdu nøkur konkret økir sum teir skuldu døma við eini karakterskipan frá 0 til 5.

Eisini vóru hesi økir ofta havd á loftið. Summi vildu vera við, at økini løgdu størri dent á handverkið enn tað listarliga elementið, og harvið jarðaði alt tað nýggja og “fríska” við tónleikinum.

Fyrstu árini var eisini nógv kjak um áskoðaraatkvøðurnar, og tað er eingin ivi um, at lokalpatriotisma sendi fleiri bólkar í Prix Føroyar finaluna, ið einki høvdu at gera har. Hetta varð tó broytt, og síðan 1999 hava áskoðararnir ikki luttikið í dømingini í innleiðandi umførunum.

Áhugin var ovurstórur
Hóast nógvar atfinningar, so hevur Prix Føroyar verið tað, sum øll tónleikaáhugaði í Føroyum gleddu seg til. Alt tónleikalívið í landinum hevur verið í sonnum blóma rundanum tiltakið. Nýggir bólkar hava stungið seg upp, nýggjur tónleikur er skrivaður, og øll hava fingið høvið at kappast á jøvnum føti.

Bólkarnir hava vunnið sær fjepparar, og tónleikurin er fluttur úr venjingarhølinum og uppá ein stóran pall. Hetta eru alt sera jalig árin.

Ein serligur dámur yvir prixnum
Tað hevur altíð verið ein serligur dámur yvir prixnum. Tað er sera sjarmerandi at fylgja við prixnum – kanska serliga tá ið tað ferðaðist kring landið. Tað er ikki oftari enn so, at rokkkonsertir verða hildnar í Miðvági, á Sandi ella á Strondum. Eitt slíkt ferðandi tiltak gav íblástur til nógvan ungdóm, og tónleikurin rakk enn longur út. Fyri mong var tað ein stórur missur, tá ið fyrireikararnir valdu at halda øll undanumførini á sama staðið. Hinvegin vóru tað eisini mong, sum gleddust yvir hetta, tí umstøðurnar fyri tónleikin gjørdust munandi betur, og áskoðaratalið vaks munandi.

Lata fólk koma til orðanna
Hvussu er og ikki, so hevur Prix Føroyar eina stolta søgu aftanfyri seg. Um tað ikki var fyri prixnum, hevði tónlistarliga landslagið sæð sera øðrvísi út í Føroyum. Vit skulu ikki her taka støðu til um Prix Føroyar eigur at halda fram ella ikki, men á komandi síðunum, hava vit tosað við fólk, ið á onkran hátt eru vorðin rørd av prixnum, og latið tey borið fram sína meining um tiltakið, ið hevur savnað so nógvar føroyingar um tónleik, og sum hevur givið okkum so nógva nýggja føroyska mentan.

Ein fatalur brølari at gevast við Prixnum

Við Teiti og Eivør er fokus byrjað at verða sett á føroyskan tónleik í altjóða høpi, ella í øllum førum í Íslandi og Danmark, og eg merki á mínum starvsfeløgunum, at teir eru byrjaðir at tosa um, hvat tað er, ið hendur har uppi, tí er hetta eitt sera óheppið tíðspunkt, at lata besta sýnisgluggan hjá føroyskum tónleiki aftur, sigur danski plátufelagstjórin Jens Ove Friis.

Jens Ove Friis er stjóri í plátufelagnum RecArt Music. Hann hevur síðan Prix Føroyar finaluna í 1999 vitjað sum dómari, og hann sigur, at sjálvt um fyrireikararnir ikki høvdu bjóðað honum sum dómara til eitt komandi Prix, so hevði hann álíkavæl farið til Føroyar í sambandi við prixið og um hann so skuldið goldið fyri at sloppið inn.

Ein gluggi til føroyska tónleikalívið
– Fyri okkum uttanlands er Prix Føroyar ein gluggi inn til føroyska tónleikalívið. Vit fáa á ein lættan hátt yvirblikk yvir tað, ið hendur á føroyska tónleikapallinum. Hetta er gull vert fyri okkum. Tí hevði eg veruliga verið keddur, um Prix Føroyar gavst, og hetta hevði verið ein stórur missur fyri føroyska tónleikalívið, sigur Jens Ove Friis.

– Eg havi vitjað ymisk onnur tiltøk í Føroyum, eitt nú G!Festivalin. Men hesi tiltøk geva okkum ikki somu mynd av tí nýggja og spennandi, sum prixið gevur. Á festivalunum er meira talan um tey, ið longu eru sprottin. Ein festivalur kann ikki á sama hátt vísa okkum tað, sum vit í ídnaðinum leita eftir. Tit skulu heldur ikki gloyma, at Prix Føroyar er kanska týdningarmesti liðurin í føðiketuni hjá festivalunum og at kuta hendan burtur hevði verið ein fatalur brølari, fyri føroyska tónleikalívið, sigur Jens Ove Friis og heldur fram:

Burturvið at gevast júst nú
– Eg síggi Prix Føroyar sum eina messu, eitt sindur á sama hátt sum Spot Festivalurin í Århus. Eitt stað har framtíðin og nýggjasti parturin av nútíðin verður sýndur fram, og hetta er tað, ið er áhugavert fyri tónleikavinnuna.

– Tað hevði eisini verið ómetaliga ergriligt, um man valdi at gevast júst nú. Við Teiti og Eivør er fokus byrja at verða sett á føroyskan tónleik í altjóða høpi, ella í øllum førum í Íslandi og Danmark, og eg merki á mínum starvsfeløgunum, at teir eru byrjaðir at tosa um, hvat tað er, ið hendur har uppi. Vit upplivdu tað sama í Danmark við Aqua, uttan nakra samanbering annars. Tá tey gjørdust heimskend, byrjaði umheimurin at geva donskum tónleiki ans. Her er Prix Føroyar heilt rætti sýnisgluggin, og tað tykist tí burturvið at lata hann aftur nú, sigur Jens Ove Friis.

Prixið er vorðið professionellari
Jens Ove Friis er annars væl nøgdur við tær broytingarnar, ið Prix Føroyar hevur verið ígjøgnum síðan 1999.

– Eg haldi, at Prix Føroyar er farið frá at vera ein hugnalig eitt sindur bygdakend føroysk kapping til eitt show, ið hevur altjóða dám. Sjálvandi eru tað ting, ið kundu verið broytt. Eftir AME seinast bað Fróði okkum, ið vóru gestir um at senda honum viðmerkingar. Eg sendi honum ein langan mail við hugskotum. M.a haldi eg, at man í nógv størri mun, átti at tikið býarlívið í Havnini við í tiltakið. Tá man hevur savnað so nógvar útlendingar í Føroyum, átti man at nýtt høvið til at vísa nøkur onnur nøvn fram. Eitt nú bólkar, ið eru vrakaðir í innleiðandi umførum, teir kunnu í veruleikanum vera júst tað, ið vit leita eftir. Her áttu tildømis pallpassini hjá útlendsku gestunum givið atgongd til tónleikatiltøk kring allan býin. Soleiðis at AME umfataði alla Havnina alt vikuskiftið, greiður Jens Ove Friis frá.

Sjálvt AME tiltakið helt Jens Ove Friis annars rigga sera væl, tí fyri hann hevur kappingarelemtið ongantíð verið tað týdningarmiklasta.

– Kappingin hevur skapt ein ávísan spenning, og er gott fyri áskoðararnir, men tað er ikki tað týdningarmiklasta fyri okkum, ið vilja hava eina mynd av hvussu føroyski tónleikapallurin sær út, greiður hann frá.

Kanska bert ein samandrátt
– Viðvíkjandi sjónvarpinum, so dugi eg at síggja, at núverandi leistur kann vera ein trupulleiki, sjónvarp er fiktión og er ikki altíð líka væl egnað til at vísa veruleikan. Kanska skuldi sjónvarpið ístaðin fyri at senda alt beinleiðis, sent ein samandrátt kvøldið eftir, við einum lagi við hvørjum bólki, sigur Jens Ove Friis.

Prix Føroyar er ein orsøk til at fara til Føroyar
At enda spurdu vit Jens Ove Friis, hvørt hann kundi ímynda sær, um hann hevði valt at fari til onnur tiltø fyri at hildið á við at hava innlit í føroyskan tónleik, um Prix Føroyar varð tikið av skránni.

– Ja, í ein ávísan mun, men eg hevði ikki farið upp bara til ein festival ella okkurt tílíkt. So skuldi tað passað saman við onkrum øðrum eisini. Festivalar og annað líkjast nógv tí, ið vit síggja í Danmark, og kunnu ikki á sama hátt geva mær yvirblikkið, so tí eru teir ikki á sama hátt sum Prix Føroyar ein orsøk at fara til Føroyar.

Prix Føroyar er trupult at avloysa

Fyriskiparin av Nibe Festivalinum hevur seinnu árini havt nógvar føroyskar bólkar á skránni, og hann er ikki í iva, um stóra týdningin, ið Prix Føroyar hevur fyri marknaðarføring.

Eg haldi, at tað hevði verið øgiliga syrgiligt, um fyrireikararnir góvust við at skipa fyri Prix Føroyum, sigur Peter Møller Madsen, ið seinastu tríggjar Prix Føroyar finalurnar hevur umboðað Nibe Festivalin í Føroyum. Nibe Festivalurin er tann festivalurin, ið hevur havt flest føroyskar bólkar á skránni seinastu árini, líka síðan framførsluna hjá Clickhaze í 2001. Ein framførsla, ið royndi festivalfyriskiparin metur vera eina av størstu tónleikaupplivingunum, ið hann nakrantíð hevur havt.

– Hetta er eisini, ein tann framførslan, ið eg havi fingið flest jaligar afturmeldingar fyri, sigur Peter Møller Madsen í prátinum, ið vit gjørdu við roynda fyriskiparan, áðrenn tað var endaliga staðfest, at Prix Føroyar var avlýst.

Føroysku bólkarnir hava uppiborið luttøkuna
Síðan Prix Føroyar finaluni 2001, hevur Peter Møller Madsen havt eitt serligt forhold til føroyskan tónleik, og hetta er komið bólkum sum Gestir, Eivør, Høgna Lisberg, Brandi Enni og Messell til góðar. Men Peter Møller Madsen leggur dent á, at eingin føroyskur bólkur er komin á skránna uttan at hava uppiborið tað.

– Allir møguligir bólkar bæði danskir og útlendskir vilja fegin luttaka á festivalinum, so eg vænti ikki, at eg hevði havt lagt merki til føroyskan tónleik, hevði eg ikki havt verið til Prix Føroyar finaluna í 2001. Sjálvandi hevði eg ivaleyst havt hoyrt, um Teitur, tí hann er eisini eitt navn her í Danmark, men tað skerst heldur ikki burtur, at fyrstu ferð eg sá Teitur spæla var á Prix Føroyar finaluni í 2001, sigur Peter Møller Madsen.

Sera gjøgnumført og professionelt
– Tær tríggjar Prix Føroyar finalurnar, ið eg havi verið til, hava veruliga gjørt djúpt inntrykk á meg. Eg tosi nógv um Prix Føroyar í Danmark. Fyrst og fremst tí her er talan um eitt konsept, sum heldur. Prix Føroyar er sera gjøgnumført og professionelt fyriskipað. Tað er ikki bara eg, sum haldi tað, tað haldi eg, at alt danska ferðalagið tykist samt um, sigur hann og heldur fram:

– Vit hava havt nógvar rokkkappingar í Danmark, ið eru komnar og farnar – Men eingin hevur varað við. Her haldi eg, at Prix Føroyar er munandi betri fyriskipað. Fyriskipararnir hava veruliga rós uppiborið, tiltakið er veruliga flott.

Ein fantastisk søga
Peter Møller Madsen vísir á, at tað er sera torført at avloysa Prix Føroyar og tann týdning, ið Prix Føroyar hevur fyri føroyskan tónleik.

– Um man veruliga vil út at fortelja hesa fantastisku søguna um tí høgu góðskuna, ið føroyskur tónleikur hevur, so er tað ikki nóg mikið at fara á messur, senda teldubrøv og pressutilfar. Hetta gera so nógv onnur. Har er Prix Føroyar eitt dømi um eina nógv betur tilgongd. Tú tekur fólk við á staðið, og vísir teimum tónleikin í praksis, tað fært tú ikki gjørt betur enn við Prix Føroyum.

Ikki sannførdur av AME
Peter Møller Madsen vitjaði á Prix Føroyar finaluni í 2001, 2003 og 2005, hann er tó ikki sannførdur um, at leisturin, ið varð valdur á AME tiltakinum í 2005 var tann heilt rætti.

– Hesin leisturin klæddi ikki Prix Føroyar so væl. At einans hava tríggjar Prix bólkar í finaluni er ikki nóg mikið, antin gerst tað ov einstátta ella ov skizofrent, ið fjør gjørdist tað t.d. eitt sindur ov nógv ein blúskonsert. Mær dámdi væl tónleikin, men Prix Føroyar datt eitt sindur á gólvið, sigur Petur Møller Madsen og heldur fram

– Annars er hugskotið við at hava teir bestu bólkarnar við fyri at krydda finaluna ikki heilt burturvið, t.d. kundu hesir spælt í millum Prix Føroyar finalistarnar, ið áttu at verið eini 6 í tali, soleiðis fingu miðlarnir og útlendsku gestirnir eisini uppliva teir, sigur Peter Møller Madsen.

Hann greiðir frá, at hann øll árini eisini hevur verið tikin á bóli av hvussu væl framleidd sjónvarpssendingin hevur verið, støðið hevur verið sera høgt.

Fáa tey røttu fólkini til Føroyar
– Nú veit eg ikki, um fíggjarlig atlit eru orsøkin til, at fyrireikararnir nú hugsa um at sleppa Prix Føroyum, men hetta hevði verið synd, sigur Peter Møller Madsen.

– Sjálvt um eitt tiltak ikki ber seg her og nú, so mugu vit eisini hugsa í framtíðar prognosum. Miðlarnir eru jú nógv uppi í Prix Føroyar tiltakinum, og teir hava eina skyldu, at bera nýggja mentan fram fyri hyggjarum og lurtarum sínum. Eg trúgvi eisini, at hetta er við til at geva teimum nýggjar hyggjarar, lurtarar og lesarar, sigur Peter Møller Madsen. Hann heldur eisini, at til hevði borðið at gjørt tiltakið eitt sindur bíligari, uttan at tað fór fyri skeytið.

– Eitt dømið er útlendsku gestirnir, við at gera útveljanina av hesum eitt sindur meira málrættaða, soleiðis, at tú fekst tey heilt røttu fólkini til Føroyar. Kanska havt eitt sindur færri, og so latið tey, ið vitja verið fólk sum veruliga vildu vera við til hetta, sigur hann.

Fyriskiparin av Nibe Festivalinum er als ikki í iva um, hvør besta Prix Føroyar finalan, ið hann hevur vitjað, var.

Hevði bookað eitt endurstovnað Clickhaze
– 2001 hevur eitt heilt serligt pláss hjá mær. Hetta var fyrsta árið, eg var í Føroyum. Kvøldið fyri finaluna var ein pallborðsfundur í Útvarpshøllini. Har vóru útlendingar í tónleikaídnaðinum í pallborðinum, og nógvir tónleikarar og onnur áhugaði vóru komin saman, tá var ein av spurningunum til pallborðið, hvussu føroyskur tónleikur kundi koma víðari. Svarið var, “finn tykkum eina nýggja Bjørk!” Kvøldið eftir upplivdu vit so eina nýggja Bjørk í Clickhaze, greiðir Peter Møller Madsen frá og heldur fram

– Tað er eingin ivi um, at varð Clickhaze endurstovnaður, hevði eg booka tey uttan at blunka.

Hann heldur somuleiðis, at Týr var ein stór uppliving hetta árið.

– Hetta var fyrstu ferð eg vitjaði, og tað er lætt at ímynda sær, at var góðskan ikki so høg, so hevði eg neyvan komið aftur. Tað er sjálvandi deiligt at vitja eitt land sum Føroyar, men vit noyðast at kunna forsvara fyri okkum sjálvi at brúka tíð til tílík tiltøk, og í førinum Prix Føroyar kunnu vit altíð forsvara at luttaka., sigur Peter Møller Madsen at enda.